Możesz wybrać dzień operacji? Lepiej unikaj piątku
Jak wynika z nowego badania opublikowanego w czasopiśmie JAMA Network Open, dzień tygodnia ma znaczenie dla ryzyka towarzyszącego zabiegom medycznym. A mówiąc konkretniej, jeśli tylko mamy możliwość samodzielnego zaplanowania terminu operacji, lepiej nie wybierać piątku. Dlaczego?
Zabiegi medyczne przeprowadzane tuż przed weekendem wiążą się z większym ryzykiem niż te wykonywane wcześniej w tygodniu, a przynajmniej tak sugeruje badanie przeprowadzone przez naukowców ze Stanów Zjednoczonych i Kanady. Analizując dane niemal pół miliona pacjentów, badacze stwierdzili, że operacje przeprowadzane przed weekendem są obarczone większym ryzykiem zgonu, powikłań oraz ponownych hospitalizacji w porównaniu do zabiegów wykonywanych po weekendzie.
Operacja w piątek? Nie, dziękuję!
I nie jest to pierwsza analiza wpływu kalendarza na wyniki operacji przeprowadzona przez autorów badania. W ubiegłym roku ten sam zespół opublikował pracę dotyczącą operacji wykonywanych w piątek trzynastego - ku uldze osób przesądnych, nie stwierdzono jednak istotnych różnic w wynikach w porównaniu do innych piątków.
Istnieją za to wcześniejsze badania sugerujące istnienie tzw. efektu weekendowego w chirurgii, czyli mniej efektywnej opieki nad pacjentami. Aby dokładniej zbadać to zjawisko, naukowcy przeanalizowali dokumentację medyczną ponad 400 tys. mieszkańców Ontario w Kanadzie, którzy przeszli standardowe procedury chirurgiczne.
Nasze badanie jest szczególnie unikalne, ponieważ obejmuje zarówno zabiegi planowe, jak i nagłe, analizuje wpływ czynników związanych z lekarzami (np. wiek, doświadczenie) oraz ocenia skutki krótkoterminowe (30 dni), średnioterminowe (90 dni) i długoterminowe (1 rok) związane z efektem weekendowym
Braki kadrowe dają o sobie znać
Mundra i jej zespół odkryli istotny, choć niewielki związek między terminem operacji a ryzykiem niekorzystnych wyników. W sumie operacje wykonywane przed weekendem wiązały się z 5 proc. wyższym skumulowanym ryzykiem zgonu, powikłań oraz ponownych hospitalizacji w porównaniu do operacji przeprowadzanych po weekendzie.
Dodatkowe ryzyko było zauważalne w różnych specjalizacjach i typach procedur, jednak szczególnie widoczne było w przypadku zabiegów planowanych, a także w dziedzinach takich jak chirurgia ortopedyczna czy urologia.
Ze względu na szeroki zakres analizy obejmującej różne placówki medyczne oraz potwierdzenie podobnych wyników w innych krajach, naukowcy uważają, że efekt weekendowy jest zjawiskiem powszechnym w systemach opieki zdrowotnej na całym świecie, a jako główną przyczynę wskazują zmniejszoną liczbę personelu. Badacze sugerują, że optymalnym rozwiązaniem byłoby więc zwiększenie obsady weekendowej oraz ułatwienie kontaktu z lekarzami prowadzącymi i specjalistami w razie potrzeby.
Operacje wykonywane przed weekendem mogą być bardziej ryzykowne, ponieważ pacjenci często wymagają opieki pooperacyjnej w sobotę i niedzielę, a badania wykazały znaczny spadek liczby lekarzy, pielęgniarek i personelu klinicznego w tym czasie
