Rosja wycofuje kolejne okręty o napędzie atomowym. Trwa złomowanie krążowników typu Orłan, a zapowiedziano, że złomowany zostanie największy na świecie atomowy okręt podwodny "Dmitrij Donskoj".
Stocznia АО "30 SRZ" wchodzi w skład grupy stoczniowej należącej do koncernu Rosnieftʹ. Ma ona duże doświadczenie w utylizacji atomowych okrętów podwodnych, ostatnio wykonała również rozbiórkę wielkiego okrętu rozpoznawczego Urał proj. 1941 Titan z napędem jądrowym.
W kontekście utylizacji krążownika Admirał Łazariew, lokalizacja stoczni jest bardzo korzystna, ponieważ po sąsiedzku, po drugiej stronie zatoki Razbojnik, znajduje się dalekowschodnie składowisko odpadów promieniotwórczych, na którym przechowane są reaktory utylizowanych dotychczas okrętów o napędzie nuklearnym.
Również odległość, na którą trzeba było przeholować kadłub krążownika, było niewielka, ponieważ od dłuższego czasu cumował on przy pirsie w buchcie Abrek, będącej częścią większej zatoki Striełok. W doku pływającym stoczni АО "30 SRZ" ma się on znaleźć do końca sierpnia br., zaś cały proces utylizacji zakończyć ma się do 30 listopada 2025 roku.
"Admirał Łazariew" (eks-"Frunze") jest drugim z czterech zbudowanych przez stocznię "Bałtijskij Zawod" im. S. Ordżonikidzie w Leningradzie (dziś AO "Bałtijskij Zawod" w Sankt Petersburgu) ciężkich krążowników atomowych proj. 11442 Orłan. Jego stępkę położono 26 lipca 1978 r., zwodowano 26 maja 1981 roku, zaś przyjęto do służby 31 października 1984 roku w Leningradzie. Do Władywostoku zawinął on rok później, a od 22 kwietnia 1992 r. nosi obecną nazwę. W latach 90. okręt był już niezdolny do walki, w związku z czym został wycofany ze służby i po zakonserwowaniu zacumowany przy pirsie w zatoce Abrek.
Ze względu na brak możliwości przeprowadzenia na Dalekim Wschodzie wymiany paliwa w dwóch 150 MW reaktorach typu KN-3, krążownik klasyfikował się do utylizacji. W 2004 r. okręt trafił on do stoczni "Zwiezda" w miejscowości Bolszoj Kamien’, gdzie wyładowano paliwo jądrowe i przeprowadzono prace pozwalające na jego długotrwały postój.
W 2005 roku Łazariew powrócił na swoje dotychczasowe miejsce postoju. 17 grudnia 2014 r. stocznia АО "30 SRZ" zakończyła jego kolejną naprawę dokową. Rok później w związku z ogłoszeniem nowej doktryny morskiej Rosji pojawiły się głosy o potrzebie jego zachowania i przywrócenia do służby. Ostatecznie nic takiego nie nastąpiło i w kwietniu 2019 r. poinformowano, że utylizację tego okrętu, podobnie jak i najstarszego z krążowników proj. 1144 - "Admirała Uszakowa" (eks-"Kirow") - zaplanowano na 2021 r.
Andrzej Nitka
