Smartfony idą na wojnę

Mogłoby się wydawać, że chęć skomputeryzowania oddziałów piechoty jest stosunkowo świeżą ideą, ale w rzeczywistości sięga ona lat początku lat 90. Jednak wszystkie dostępne wówczas urządzenia były duże i ciężkie. Nie było również skutecznych i przede wszystkim wygodnych sposobów na zagwarantowanie im odpowiedniego zasilania. Kolejne próby "cyfryzacji" podjęto dopiero kilkanaście lat później, a ich efektem był system Land Warrior składający się z produktów komercyjnych, odpowiednio połączonych w całość. Obejmował broń, hełm z ekranem OLED, system nawigacji, system komunikacji radiowej oraz oprogramowanie Linux.

Land Warrior przeszedł egzamin bojowy w Iraku, ale - zdaniem żołnierzy - oblał go, ponieważ był za ciężki. Program ostatecznie zamknięto w 2007 roku, aby kilkanaście miesięcy później rozpocząć pracę nad jego następcą.

Nett Warrior (NW) musi zapewnić dowódcy oddziału jak najlepszą świadomość sytuacyjną, konieczną do podejmowania szybkich i trafnych decyzji - bez ryzyka narażenia życia towarzyszy broni oraz ludności cywilnej. Jednostki wyposażone w NW pozostają oczywiście w ciągłym kontakcie, w obrębie jednej bezpiecznej częstotliwości, dzięki czemu mogą przekazywać sobie informacje. Nett Warrior ma jeszcze jedną niezwykle ważną cechę - może nawiązać współpracę z innymi dodatkowymi urządzeniami.

Żołnierze ze 101 Dywizji Powietrznodesantowej oraz 10 Dywizji Górskiej z powodzeniem korzystają ze smartfonów Samsung Galaxy Note II działających pod kontrolą odpowiednio zmodyfikowanej wersji systemu Android. Są one powiązane z systemem Nett Warrior i dostarczają dowódcom oddziałów wiele szalenie istotnych informacji. Dotyczą one pozycji wrogich oddziałów, cywilów czy miejsc możliwych zasadzek. Smartfon umożliwia nawigowanie do wyznaczonego punktu oraz zaznaczanie na mapie istotnych lokalizacji i - co najważniejsze - udostępnianie ich innym oddziałom.

- Na polu bitwy informacja jest jednym z najcenniejszych zasobów. A smartfony zapewniają do niej dostęp. Dzięki nim możliwe jest szybsze i bezpieczniejsze wykonywanie misji przy zmniejszonym ryzyku zaatakowania przyjaznego oddziału - wyjaśnia Jason Regnier, product manager programu Nett Warrior.

W użyciu znajduje się aktualnie ponad 2700 różnych konfiguracji NW i wciąż będzie ich przybywać. Wiele z nich współpracuje ze smartfonami wyposażonymi w system operacyjny Android. Pozostałe mobilne platformy - szczególnie iOS - nie są tak podatne na modyfikacje. Również tworzenie nowych i specjalnie zabezpieczonych aplikacji jest w ich przypadku znacznie trudniejsze.

Każdy z rodzajów amerykańskich sił zbrojnych ma jednak nieco inne podejście do kwestii wykorzystania urządzeń mobilnych na polu walki. Korpus Piechoty Morskiej Stanów Zjednoczonych (Marines) interesuje się produktami dostępnymi komercyjnie, ale z gruntowanie zmienionym oprogramowaniem. W grę wchodzą również zupełnie nowe i niekoniecznie udane rozwiązania.

- Kilka lat temu mieliśmy okazję pracować z firmami Northrop Grumman oraz General Dynamics w ramach przedsięwzięcia Network Integration Exercise (NIE). Naszym celem było zaprojektowanie lekkiego urządzenia - BattlePhone - obsługującego połączenia głosowe, wideo oraz transmisję danych. W efekcie powstał DB6 oparty na architekturze Wintel. Miał jednak poważne problemy z zarządzeniem energią i łącznością - wyjaśnia Richard Lane, wiceprezes firmy AMREL (American Reliance, Inc.).

To właśnie łączność jest wąskim gardłem procesu wprowadzania smartfonów i tabletów na pole walki. Jeśli żołnierze znajdą się poza zasięgiem jakiejkolwiek sieci, konieczne staje się stosowanie mobilnych stacji 3G, przy czym każda jest w stanie objąć zasięgiem obszar o promieniu 1-10 mil. Smartfony produkowane z myślą o rynku konsumenckim są nieprzystosowane do pracy w takich warunkach. To składnia do modyfikacji sprzętowych i stosowania niestandardowych rozwiązań konstrukcyjnych. Lane dodaje, że w grę wchodzą również skrajne temperatury - często prawie zabójcze dla człowieka. Trudno oczekiwać, aby znane nam telefony mogły pracować w tak niesprzyjających warunkach. Odrębną i szczególnie złożoną kwestią pozostaje bezpieczeństwo, a wiec szyfrowanie danych.

Telefony komercyjne z systemem operacyjnym są jednak niezwykle kuszącym narzędziem dla ekspertów od technologii wojskowej. Mają praktycznie wszystkie najbardziej cenione przez nich cechy - niewielką masę i gabaryty, czytelne ekrany dotykowe, dużą moc obliczeniową, wystarczający czas pracy na baterii (który można łatwo wydłużyć) oraz całą gamę modułów łączności. Jest jeszcze jeden niezwykle ważny czynnik - armia dostaje gotowy i dobrze wszystkim znany produkt, którzy wymaga mniej lub bardziej zaawansowanych modyfikacji - zazwyczaj oprogramowania. Jednak nieprawdopodobne tempo rozwoju tego segmentu w pewnym warunkach może okazać się niepożądane.

- Poszukujemy wydajnych dwu- lub czterordzeniowych urządzeń z dużymi ekranami i otwartym oprogramowaniem, które możemy usunąć i zainstalować kod rządowy. Wyłączamy w nich WiFi i Bluetooth, aby mogły korzystać tylko z radia taktycznego. Jest tylko jedna frustrująca cecha urządzeń komercyjnych - gdy już masz odpowiednio zmodyfikowany egzemplarz z właściwym oprogramowaniem, to firma przestaje je produkować. Za przykład można podać Samsunga Galaxy Note - miał duży i jasny ekran, a żołnierze lubili z niego korzystać. Jednak Samsung szybko przestał go produkować i wypuścił kolejny model. Handlowy cykl rozwoju idzie szybciej niż myśleliśmy. Kolejnym problemem są ekrany OLED. Są one bardzo jasne i łatwo je zauważyć po zmroku - wyjaśnia Regnier.

Rozwiązań jest wiele, a amerykańskie wojsko nie przestaje szukać tego idealnego. W ubiegłym roku Agencja Zaawansowanych Obronnych Projektów Badawczych Departamentu Obrony Stanów Zjednoczonych (DARPA) przekazała 21 mln dol. firmie Fairfax przystosowanie smartfonów i tabletów z systemem Android do warunków panujących na polu walki. W tym przedsięwzięciu chodzi przede wszystkim zabezpieczenie urządzeń przez nieodpowiedzialnym użytkowaniem. Okazuje się bowiem, że żołnierze próbują z nich dzwonić do swoich bliskich, a nawet grać w gry. Takie działanie może doprowadzić do zainfekowania systemu groźnym wirusem, co jest szczególnie niebezpieczne na terytorium wrogiego kraju.

Smartfony i tablety staną się podstawowym elementem wyposażenia oddziału. I najprawdopodobniej będą to odpowiednio zmodyfikowane produkty komercyjne, ponieważ żaden koncern zbrojeniowy nie jest w stanie rywalizować na tym polu z Apple, Samsungiem czy Sony.