Autostopem na ślimaku. Tak podróżują niesporczaki

Niesporczaki to najbardziej odporne na zniszczenie zwierzęta na ziemi. Zwykle trudno je dostrzec, bo przeciętnie mają do pół milimetra długości. Lubią wilgotne okolice, żyją w wodach, a na lądzie bytują pośród mchów.

Naukowcy odkryli, że niesporczaki mogą przetrwać temperatury bliskie zera bezwzględnego (-273,15 stopni Celsjusza) i ekstremalnie wysokie (150 stopni). Bez wody mogą przetrwać sto lat. Znoszą kosmiczną próżnię i dawki promieniowania, które zabiłyby człowieka. Przetrwały nawet wystrzeliwane w piasek z prędkością ponad 2,5 tysiąca kilometrów na godzinę!

Są dość powszechnie spotykane na całej Ziemi. Polskich badaczy zaintrygowało, jak niesporczaki się przemieszczają na duże odległości. Są przecież małe i niezbyt sprawnie się poruszają (łacińska nazwa niesporczaków - tardigrada oznacza “wolno kroczący"). Jak rozprzestrzeniły się po całym świecie?

Wiele małych zwierząt podróżuje na gapę - na grzbietach większych. Badaczki z Uniwerstytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu, Milena Roszkowska i Zofia Książkiewicz, postanowiły sprawdzić, czy potrafią to niesporczaki.

W jednym pojemniku umieściły niesporczaki Milnesium inceptum same, w drugim zaś z pospolitymi w Polsce ślimakami z gatunku wstężyków majowych (Cepaea nemoralis). Oba gatunki naturalnie żyją w tym samym środowisku. W trzecim niesporczaki i ślimaki umieszczono na podłożu z mchu.

Po trzech dniach badaczki sprawdziły losy niesporczaków w pojemnikach. Okazało się, że w pustych pojemnikach były nadal na poprzednich miejscach, przemieściły się za to w pudełku ze ślimakami.

Co prawda część z tym maleńkich zwierząt zmarła w kontakcie ze śluzem ślimaków (czyli jednak jest coś, co im szkodzi). Jak jednak dodają badaczki, niesporczaki często rozmnażają się bezpłciowo. Wystarczy, że dotrze gdzieś jeden, by się rozmnożył.

Niesporczaki nie przemieściły z kolei w pojemniku z mchem i ślimakami, czyli najbardziej przypominającym naturalne środowisko. Badaczki sądzą, że ukryte pośród strzępek mchu niesporczaki miały mniej okazji, by przykleić się do ślimaka. Nie oznacza to jeszcze, że w przyrodzie tak się nie dzieje - ale trzeba będzie to zbadać poza laboratorium.

Czy niesporczaki nie są na tyle lekkie, by unosił je wiatr? Teoretycznie możliwe, że podróżują także na splątkach mchów (to ich młodociane formy wyrastające z zarodników). W 2018 r. opisano, że przenoszone są nie tylko przez ślimaki, lecz także wiatr i wodę. W tym samym roku opisano także przypadki podróży niesporczaków na ptakach.