Aż 40 procent ludzi wolałoby nie znać konsekwencji swoich działań. Dlaczego?
Według badań naukowych duża część społeczeństwa chciałaby nie wiedzieć, co się stanie, kiedy podejmą jakieś działanie. W zamiast tego wybierają… ignorancję. Specjaliści tłumaczą, dlaczego tak się dzieje.
Jak powiedział Linh Vu z Uniwersytetu w Amsterdamie w Holandii: - Przykłady takiej świadomej ignorancji można mnożyć w życiu codziennym, na przykład gdy konsumenci ignorują informacje o problematycznym pochodzeniu produktów, które kupują. Chcieliśmy się dowiedzieć, jak powszechna i szkodliwa jest rozmyślna ignorancja, a także, dlaczego ludzie się w nią angażują.
Naukowcy przeprowadzili metaanalizę 22 wcześniej opublikowanych badań, w których w sumie wzięło udział ponad 6 500 osób - przeanalizowano także aż 33 603 decyzje, które udokumentowano w trakcie poszczególnych badań.
Niewiedza i altruizm
Badania ujawniły, że 40 proc. ludzi wolałoby nie znać konsekwencji swoich działań. Z kolei osoby, które chciały poznać konsekwencje, były o około 7 proc. bardziej skłonne do zachowań altruistycznych. Ponadto 80 proc. uczestników badań uważa, że dokonany samolubny wybór, bazujący na pełnych informacjach o konsekwencjach swojego czynu, jest "bardziej problematyczny z moralnego punktu widzenia", aniżeli samolubny wybór dokonany przez brak wiedzy o tym co się stanie później.
Zaobserwowano także, że uczestnicy byli bardziej skłonni do stosowania kosztownych kar wobec osób, które świadomie działały samolubnie. Eksperci stwierdzili również, że "niewiedza służy jako środek do ochrony własnego wizerunku".
Dalej sugerują, że niewiedza i szukanie wymówek są ważnymi motywami ignorancji. Jednocześnie stwierdzają, że niewiedza/nieuwaga nie może wyjaśnić wszystkich zachowań związanych z ignorancją.
- Odkrycia są fascynujące, ponieważ sugerują, że wiele obserwowanych przez nas zachowań altruistycznych wynika z chęci zachowywania się tak, jak oczekują tego inni - wyjaśnił prof. Shaul Shalvi z Uniwersytetu w Amsterdamie.
Powiedział także: - Chociaż większość ludzi jest skłonna postępować właściwie, gdy są w pełni poinformowani o konsekwencjach swoich działań, gotowość ta nie zawsze wynika z troski o innych. Jednym z powodów, dla których ludzie zachowują się altruistycznie, jest presja społeczna, a także chęć postrzegania siebie w dobrym świetle. Ponieważ bycie prawym często kosztuje i wymaga od ludzi poświęcenia swojego czasu, pieniędzy i wysiłku, ignorancja oferuje łatwe wyjście.
Jak piszą naukowcy w swoim artykule naukowym: "Wiele naszych decyzji ma wpływ na innych. Często ludzie wolą pozostać niedoinformowani o takim wpływie, aby podejmować egoistyczne decyzje. Taka umyślna niewiedza jest przeszkodą dla altruizmu, jeśli generuje wymówkę do samolubnego zachowania".
Dodają również, że: "Rozumiejąc powszechność, skalę i psychologiczne podłoże umyślnej niewiedzy, możemy zaprojektować środowisko, które zachęca do podejmowania świadomych altruistycznych decyzji i powstrzymuje te samolubne".
Wyniki badań zostały opublikowane w czasopiśmie naukowym Psychological Bulletin.
