Coraz bliżej stworzenia szczepionki chroniącej przed alzheimerem
Choroba Alzheimera często jest określana jako przedwczesny zanik mózgu. Naukowcy od dawna wiedzą, że ważną rolę w rozwoju choroby odgrywa beta-amyloid. Dzięki nowym badaniom odkryto nieznaną wcześniej postać tego białka.
Białka amyloidowe w mózgu od dawna kojarzy się z chorobami neurodegeneracyjnymi (jak choroba Alzheimera). Tworzą one blaszki między neuronami, które prowadzą do utraty pamięci i zaburzeń poznawczych. To właśnie dlatego wielu naukowców za główny cel terapii chroniącej przed alzheimerem uważa rozprawienie się z beta amyloidem.
Przeciwciało do zwalczania rozpuszczalnych form amyloidu
Naukowcy z University of Leicester, Universitätsmedizin Göttingen i organizacji LifeArc, skupili się na szczególnym rodzaju beta amyloidu. Białko to może występować w kilku formach w mózgach osób cierpiących na alzheimera, m.in. blaszek i rozpuszczalnych włókien, które są kluczowe na etapie rozwoju choroby.
Uczeni zidentyfikowali u myszy przeciwciała znane jako TAP01, które selektywnie wiążą się z rozpuszczalnymi formami beta amyloidu. Udało się stworzyć "ludzką" wersję tych przeciwciał, którą nazwano TAP-1_04.
- W badaniach klinicznych żadna z potencjalnych metod leczenia, które rozpuszczają blaszki amyloidowe w mózgu, nie okazała się skuteczna pod względem zmniejszenia objawów choroby Alzheimera. Niektóre z nich wykazały nawet negatywne skutki uboczne. Zdecydowaliśmy się więc na inne podejście. Zidentyfikowaliśmy u myszy przeciwciało, które neutralizowałoby okrojone formy rozpuszczalnego beta amyloidu, ale nie wiązałoby się ani z normalnymi formami białka, ani z blaszkami - powiedział prof. Thomas Bayer z Uniwersyteckiego Centrum Medycznego w Getyndze.
Okazało się, że część beta amyloidu, z którą wiążą się przeciwciała TAP-1_04 była złożona w kształt szpilki do włosków, czego nigdy wcześniej nie widziano. Odtworzono więc taką strukturę, w nadziei, że uda się ją wykorzystać do wywołania odpowiedzi immunologicznej.
W ten sposób powstała innowacyjna szczepionka przeciwko beta amyloidowy, którą nazwano TAPAS. Przetestowano ją na myszach z objawami choroby Alzheimera. Okazało się, że TAPAS "uderzająco" zmniejsza liczbę tworzonych blaszek amyloidowych i hamuje utratę neuronów.
Potencjał nowej technologii jest ogromny i docelowo może pozwolić na stworzenie skutecznej szczepionki chroniącej przed chorobą Alzheimera. Wiele leków ukierunkowanych na beta amyloid nie działało, bo celowały w blaszki, a w skutecznej walce z alzheimerem trzeba cofnąć się jeszcze o krok i zwalczać rozpuszczalne formy białek amyloidowych.
Nie wiadomo, kiedy możemy spodziewać się kolejnych etapów badań nad innowacyjną szczepionką.
