Dziwne mikroby w kościach neandertalczyków. Wyjaśnią pradawną zagadkę?

Specjaliści z Uniwersytetu Federalnego w São Paulo dokonali wielkiego odkrycia. Odnaleźli oni pradawne wirusy ukryte w kościach neandertalczyków sprzed 50 000 lat.

By znaleźć mikroby, specjaliści przeczesali dane DNA dwóch szkieletów neandertalczyków odzyskanych z jaskini Chagyrskaya. W surowych sekwencjach poszukiwano genomów trzech typów wirusów: adenowirusów, herpeswirusów i wirusa brodawczaka.

Adenowirusy mogą atakować układ chłonny, doprowadzając do zmian degeneracyjnych i martwicy nabłonka dróg oddechowych, przewodu pokarmowego i spojówki. Herpeswirusy mogą powodować opryszczkę wargową, zapalenie płuc, czy zapalenie mózgu. Do tej rodziny należy niebezpieczny wirus Epsteina-Barra, czy wirus ospy wietrznej i półpaśca. Z kolei do rodziny wirusa brodawczaka należy ponad 120 typów tego mikroba, mogą one wywołać zmiany skórne, czy nowotwory złośliwe.

Okazało się, że wszystkie wspomniane wirusy zostały odnalezione w szczątkach liczących 50 000 lat, co czyni je najstarszymi ludzkimi wirusami, jakie kiedykolwiek odkryto. Wcześniej ten rekord należał do wirusów udokumentowanych w szczątkach Homo sapiens sprzed 31 600 lat.

Oprócz tego istotnego dla nauki odkrycia dowiedziono także, że możliwe jest zidentyfikowanie fragmentów genomów wirusów w próbkach archeologicznych. Jednocześnie wykazano, że neandertalczycy cierpieli na podobne choroby wywołane przez wirusy jak Homo Sapiens. Ponadto badacze sugerują, że neandertalczycy mogli być bardziej podatni na wymienione wirusy i ich skutki.

Sami naukowcy zwracają uwagę, że działalność wirusów nie może być jedynym wyjaśnieniem wyginięcia neandertalczyków. Jednakże ich istnienie i wpływ na gatunek ludzki "dodaje wagi" niektórym naukowym teoriom.

Jak napisali specjaliści w swoim artykule opublikowanym na stronie naukowej bioRxiv: "Wirusy bazujące na DNA, które wywołują uporczywe infekcje, zostały zaproponowane jako potencjalne przyczyny wyginięcia neandertalczyków, dlatego identyfikacja pozostałości genomu wirusa w odczytach sekwencjonowania DNA neandertalczyków jest pierwszym krokiem do rozwiązania tej zagadki".

- Podsumowując, nasze dane wskazują, że te mikroby mogą reprezentować wirusy, które naprawdę zainfekowały neandertalczyków [...] Aby poprzeć prowokacyjną i interesującą hipotezę, konieczne byłoby udowodnienie, że przynajmniej genomy tych wirusów można znaleźć w szczątkach neandertalczyków. To właśnie zrobiliśmy — powiedział autor badań Marcelo Briones dla New Scientist.

Istnieje wiele teorii dotyczących możliwych scenariuszy wyginięcia neandertalczyków. Jedna z nich wskazuje, że winę za to ponosi wielka erupcja wulkanu Campi Flegrei we Włoszech, która miała miejsce około 40 000 lat temu. Wówczas miało dojść do tzw. zimy wulkanicznej, przez którą gwałtownie spadły temperatury w Europie. Dalej spowodowało to niedobór żywności.

Kolejna teoria, która cieszy się większym poparciem wśród naukowców, i mówi, że neandertalczyk "nie wytrzymał" technologicznego starcia z Homo sapiens, który przewyższał go stopniem zaawansowania używanych narzędzi, czy broni.

Ponadto Homo sapiens stosował bardziej skomplikowaną taktykę polowań, i być może walki. Tak zwanym gwoździem do trumny neandertalczyków miał być moment wynalezienia przez Homo sapiens łuku i strzał, dzięki czemu zdobyli oni przewagę podczas polowań i walk o terytorium.

Istnieje jeszcze jedna teoria wskazująca, że główną rolę w wyginięciu tego gatunku człowieka odgrywał okres intensywnych zmian środowiskowych. Nagłe zmiany doprowadziły do gwałtownego zachwiania równowagi ekosystemu, której nie wytrzymali neandertalczycy - ich populacja dosłownie się "załamała".

Ponadto, jak już wspomniano, za zniknięciem neandertalczyków mogą stać epidemie szerzące się wśród małolicznych populacji o małej różnorodności genetycznej. By wyjaśnić pradawną tajemnicę, należy wykazać się multidyscyplinarnym podejściem łączącym zagadnienia związane z genetyką, archeologią, czy analizami paleośrodowiskowymi.