Skamieniałość sprzed 416 mln lat pokazuje, jak nasze ucho środkowe rozwinęło się ze skrzeli

Ucho środkowe zbudowane jest z małych, wibrujących kostek, które uderzają w błonę bębenkową. To kluczowa struktura narządu słuchu, która zamienia dźwięki, czyli drgania powietrza, na impulsy elektryczne rejestrowane przez mózg.

Badania embriologiczne i paleontologiczne wskazują, że ucho środkowe musiało rozwinąć się z tryskawek - struktur w skrzelach ryb chrzęstnoszkieletowych. U ryb kostnoszkieletowych zastąpiły je skrzela rzekome, które odbierają bodźce fizyczne i chemiczne. U czworonogów (czyli płazów, gadów i ssaków) rozwinęły się właśnie w ucho środkowe.

Nigdy jednak nie odkryto skamieniałości, która by jednoznacznie na to wskazywała. Odnajdywane szczątki wczesnych kręgowców nigdy nie posiadały odpowiednich struktur. 

Odkryte w Chinach skamieniałości sprzed 438 oraz 416 mln lat, donoszą we “Frontiers in Ecology" są pierwszymi szczątkami ryb chrzęstnoszkieletowych, które zawierają zachowane fragmenty listków skrzelowych z pierwszej jamy skrzelowej - właśnie tych które rozwinęły się potem w ucho środkowe.

Skamieniałości w sumie było siedem. Odciski czaszek, choć nie większe niż centymetr, były tak dobrze zachowane, że zawierały nawet ślady drobnych anatomicznych struktur mózgu, nerwów czaszkowych oraz naczyń krwionośnych.

"Wiele ważnych struktur anatomicznych u ssaków, w tym u ludzi, pochodzi od ryb. Są to między innymi zęby, żuchwa, czy właśnie ucho środkowe. Głównym zadaniem paleontologów jest poszukiwanie brakujących ogniw w łańcuchu ewolucji. Znalezisko to jest równie istotne jak Archeopteryx", tłumaczy prof. Zhu Min z Chińskiej Akademii Nauk.

"Nasze odkrycie to brakujące ogniwo historii ewolucji łuków skrzelowych. Wraz z innymi niedawnymi odkryciami pokazuje niezwykłą historię, jak przekształcały się w tryskawki [ryb chrzęstnoszkieletowych], a potem w ucho środkowe pierwszych czworonogów. To niezwykły obraz ewolucji", mówi prof. Per Ahlberg z Uniwersytetu w Uppsali.