Raport BGK. Polskie miasta i regiony najbardziej zagrożone atakiem po wybuchu wojny

Bank Gospodarstwa Krajowego opublikował nowy raport "Samorządy wobec współczesnych zagrożeń", w którym szczegółowo omawia odporność i zagrożenie gmin, miast oraz regionów Polski w obliczu zagrożeń naturalnych, zdrowotnych, humanitarnych i militarnych. Te ostatnie obejmują nie tylko wojnę pełnoskalową, taka jak ta trwająca u naszych wschodnich sąsiadów, ale również o działania hybrydowe, cyberataki i wojnę informacyjną (w tym dezinformację). W kontekście militarnym miasta zostały ocenione poprzez tzw. indeks odporności (IOM) i indeks zagrożenia (IZM).

Jeśli chodzi o zagrożenie atakiem militarnym, pod uwagę brane są właściwie jedynie działania Rosji, które z na Polskę mogłyby rozszerzyć się z terytorium Ukrainy, Białorusi, Litwy i Obwodu Królewieckiego. Eksperci z Departamentu Badań i Analiz BGK powołują się na aktualne raporty Banku Światowego (2025), które zaznaczają, że choć zniszczenia wynikające z wojny pełnoskalowej w większości obejmują obwody przyfrontowe Ukrainy - doniecki, charkowski, ługański, zaporoski i chersoński - to atakami zagrożone są wszystkie tereny zurbanizowane oraz infrastruktura krytyczna w całym kraju. Z tego względu na zagrożenie Polskich miast wpływ ma odległość od wschodniej i północno-wschodniej granicy, ale też obecność ważnych obiektów infrastrukturalnych.

"Kluczową zmienną użytą do konstrukcji indeksu zagrożenia militarnego (IZM) jest odległość samorządu od granicy z Obwodem Królewieckim, Litwą, Białorusią i Ukrainą. Ta zmienna decyduje o wyraźnym zróżnicowaniu przestrzennym wyników" - czytamy w raporcie. Drugim najważniejszym czynnikiem jest lokalizacja obiektów należących do infrastruktury krytycznej, wliczając w to elektrownie, lotniska, porty czy sieci energetyczne.

Przeciwwagę dla indeksu zagrożenia militarnego stanowi indeks odporności militarnej (IOM), który opiera się na 39 zmiennych, obejmujących m.in. ilość miejsc w schronach czy dostępność infrastruktury telekomunikacyjnej zdolnej do odpierania ataków cybernetycznych. W ocenie BGK najlepiej pod tym względem przygotowane są miasta na prawach powiatu, a najsłabiej - gminy wiejskie. W przypadku tego indeksu odległość od granicy nie ma znaczenia.

Jako najbardziej zagrożone miasta raport wymienia zarówno największe metropolie, takie jak kolejno: Warszawa, Gdańsk, Kraków, Poznań i Wrocław, jak również miasteczka z kilkudziesięcioma tysiącami mieszkańców, w tym Krosno, Ostrołękę i Jaworzno. I choć są one względnie zagrożone, to również ich odporność jest wysoka.

"Warszawa i Gdańsk wyróżniają się na tle pozostałych miast na prawach powiatu najwyższym poziomem zagrożenia. Miasta te leżą stosunkowo niedaleko granicy - Warszawę i Brześć w linii prostej dzieli około 180 km, a Gdańsk i Królewiec około 130 km. Do tego są to miasta o kluczowym znaczeniu dla gospodarki i stabilności politycznej kraju" - wyjaśniają eksperci z Departamentu Badań i Analiz BGK.

Ponadto we wspomnianych miastach znajduje się wiele obiektów infrastruktury krytycznej, wliczając w to kluczowe instytucje państwowe oraz lotnisko w Warszawie czy port morski, rafineria oraz lotnisko w Gdańsku.

Dokładny rozkład geograficzny gmin w oparciu o indeksy zagrożenia i odporności militarnej na mapach i wykresach można zobaczyć w raporcie, który Bank Gospodarstwa Krajowego udostępnia w formie dokumentu PDF.

Źródło: Departament Badań i Analiz BGK, Samorządy wobec współczesnych zagrożeń. Odporność polskich gmin i miast (2025).