Takiego odkrycia w Polsce jeszcze nie było. Tysiące kości sprzed 240 mln lat

Naukowcy z Wydziału Biologii Uniwersytetu Warszawskiego i Instytutu Paleobiologii PAN w trakcie badań w Miedarach niedaleko Tarnowskich Gór odkryli wyjątkowe w skali świata warstwy geologiczne, które zawierają bardzo dużą liczbę kości zwierząt, które liczą około 240 mln lat.

Jak powiedział dr Łukasz Czepiński z Instytutu Paleobiologii PAN: - Prace wykopaliskowe prowadzimy na terenie opuszczonego wyrobiska dawnej cegielni. Warstwy czerwonych i zielonych mułowców, które eksplorujemy, są datowane na środkowy trias. To o tyle istotny moment w dziejach życia na Ziemi, że powstało wtedy wiele grup zwierząt, na przykład ssaki, jaszczurki i dinozaury. W Miedarach w gminie Zbrosławice zapisana jest właśnie ta przełomowa chwila z prahistorii naszej planety.

Dr Czepiński stwierdził, że odkrycie szczątków jest "wydarzeniem na skalę światową", dodał również, że podobne stanowiska ze środkowego triasu są niezwykle rzadko spotykane. Specjaliści podkreślili, że prowadzą badania w tym miejscu od około dziesięciu lat i do tej pory wydobyli tysiące kości prehistorycznych zwierząt.

W środkowym triasie na naszej planecie istniał jeden wielki superkontynent, Pangea. Obszar w Miedarach znajdował się wówczas na terenie wielkiej zatoki we wschodniej części Ocean Tetydy. Co kilka tysięcy lat krajobraz ten był zalewany co najmniej kilka razy przez wody oceanu.

- Zwierzęta, które znajdujemy w Miedarach, są pogrzebane w osadach pochodzenia morskiego. Kości znajdują się w warstwach o miąższości ok. jednego metra — stwierdza Wojciech Pawlak z Wydziału Biologii Uniwersytetu Warszawskiego.

W sumie badacze odkryli szczątki 24 gatunków ryb, płazów i gadów. Z warstw geologicznych naukowcy wydobyli skamieniałości ryb kostnoszkieletowych, w tym metrowej długości Saurichthysa, a także liczne zwierzęta należące do czterech gatunków niewielkich rekinów, m.in. Acrodus i Polycrodus.

Ponadto odnaleziono kości Mastodonsaura, jest to płaz o długości około sześciu metrów o wyglądzie podobnym do krokodyla. Warto także podkreślić, że wydobyto szczątki rybożernych gadów Tanystropheusa. To prehistoryczne zwierzę miało długość około sześciu metrów i miało wyjątkowo długą szyję - na stanowisku w Miedarach znajduje się wyjątkowe nagromadzenie ich szczątków. Specjaliści stwierdzili, że nigdzie indziej na Ziemi nie odnaleziono ich aż tylu.

- Na podstawie składu gatunkowego tego zespołu wydaje się nam, że mamy do czynienia z bardzo szczególnym środowiskiem, rzadko identyfikowanym w zapisie kopalnym. Zatoka nie miała zasolenia typowego ani dla zbiorników słodkowodnych, ani dla słonych. Pod tym względem była prawdopodobnie zbliżona do dzisiejszego Bałtyku — powiedział Wojciech Pawlak.

Wydaje się, że jednym z najcenniejszych odnalezionych okazów są szczątki tajemniczego opancerzonego gada. Jak powiedział dr Czepiński dla PAP: - Wciąż zbieramy skamieniałości tego zwierzęcia; wiele wskazuje na to, że są to rozproszone kości jednego osobnika. Liczymy na to, że w kolejnych latach znajdziemy bardziej konkretne szczątki, na przykład czaszkę. Jednak już wiemy, że to nowy rodzaj gada, którego obecności nie stwierdzono nigdzie indziej na świecie.

- Obfitość kości w tych warstwach jest bardzo duża, a szczątki są doskonale, trójwymiarowo zachowane. Chociaż odkryte tam zwierzęta są w większości znane nauce, to stanowisko w Miedarach dostarcza materiału, który pozwoli nam poznać je dużo lepiej. Dzięki niespotykanej ilości skamielin będziemy mogli prowadzić tam prace terenowe jeszcze przez długie lata. Naszym marzeniem jest, by te szczątki znalazły się na stałych ekspozycjach w Warszawie i w Miedarach" - dodaje Pawlak.

Wyniki badań zostały opublikowane w czasopiśmie naukowym Journal of Vertebrate Paleontology.