Odkrycie Polaków w Top 10 największych dokonań archeologicznych w 2023 roku
Prestiżowy magazyn "Archaeology" opublikował listę najdonioślejszych odkryć 2023 r. Są na niej malowidła ze Starej Dongoli (Sudan), które odkopała ekspedycja Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej Uniwersytetu Warszawskiego.
Stara Dongola (staronubijska Tungul) to stolica Makurii, jednego z najznamienitszych państw afrykańskiego średniowiecza. Odkrycia dokonano podczas eksploracji domów z okresu XVI - XIX wieku. Ku polskich archeologów, pod podłogą jednego z domów znajdował się otwór prowadzący do niewielkiego pomieszczenia, którego ściany ozdobiono unikatowymi przedstawieniami. Naukowcy podczas badań natknęli się na zespół pomieszczeń z cegły suszonej, którego wnętrza pokryte były scenami figuralnymi unikatowymi w malarstwie chrześcijańskim.
- Nie jest to jednak typowe przedstawienie protekcji władcy nubijskiego przez świętych i archaniołów. Król kłania się zasiadającemu na obłokach Chrystusowi całując jego dłoń. Władcę wspiera archanioł Michał, którego rozłożone skrzydła otaczają opieką zarówno króla jak i samego Chrystusa. Scena taka nie ma analogii w malarstwie nubijskim. - informował UW na swojej stronie w kwietniu.
Towarzyszą im także inskrypcje, które są odczytywane przez dr Agatę Deptułę z Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej UW. Wstępnie poinformowano, że są to teksty liturgii darów uprzednio poświęconych. Inskrypcje tego rodzaju z reguły występują w przestrzeniach, w których sprawowano Eucharystię poza głównym ołtarzem w kościele. Towarzysząca głównej scenie inskrypcja staronubijska jest niezwykle trudna do rozszyfrowania.
Malowidła wywołały duże zainteresowanie w środowisku naukowym zarówno ze względu na nieznane dotychczas w sztuce chrześcijańskiej przedstawienia ikonograficzne np. Marii, czy też bezpośredniego kontaktu między śmiertelnikiem a istotą nadprzyrodzoną.
Takie odkrycia, które są istotne dla nauki i jednocześnie ciekawe dla szerokiego grona odbiorców co roku redaktorzy Magazynu "Archeology" publikują w grudniowym wydaniu czasopisma. "Archaeology" to topowy magazyn w tej dziedzinie, wydawany przez Archaeological Institute of America. Ukazuje się od ponad 70 lat, obecnie w formie papierowej, jak i w internecie.
Ekspedycja CAŚ UW pracuje w Starej Dongoli od 1964 roku. Niestety od połowy kwietnia w kraju ma miejsce wojna domowa. Sam kraj ma olbrzymi potencjał badawczy i turystyczny. Terytorium tego kraju było miejscem wielu historycznych wydarzeń, w tym rozwoju starożytnych cywilizacji. Znajduje się tu ponad 220 piramid, z którymi najczęściej kojarzony jest jednak Egipt - a ten posiada ich "zaledwie" 11.
