Kwazary

Środa, 22 listopada 2023 (12:24) Aktualizacja Czwartek, 28 grudnia 2023 (16:03)
Kwazary to niezwykle jasne i odległe obiekty astronomiczne, które znajdują się w centrach niektórych galaktyk. Są one zasilane przez supermasywne czarne dziury, które aktywnie pochłaniają materię, w wyniku czego emitują ogromne ilości energii. Kwazary są ważnymi obiektami badawczymi w astronomii, ponieważ ich obserwacja pozwala naukowcom zgłębiać tajemnice wczesnego wszechświata oraz procesów zachodzących wokół czarnych dziur.
Kwazary - najważniejsze informacje
Kwazary są uważane za aktywne jądra galaktyk i są zasilane przez supermasywne czarne dziury. /123RF/PICSEL

Kwazary - najważniejsze informacje

Kwazary to odległe obiekty astronomiczne, które emitują ogromne ilości energii. Są jednymi z najjaśniejszych obiektów we Wszechświecie.
 
Kwazary są uważane za aktywne jądra galaktyk i są zasilane przez supermasywne czarne dziury, które pochłaniają ogromne ilości materii. Kiedy ta materia krąży wokół czarnej dziury w tzw. dysku akrecyjnym, uwalniana jest ogromna ilość energii, głównie w postaci promieniowania elektromagnetycznego, które możemy obserwować na różnych długościach fal – od fal radiowych po promieniowanie rentgenowskie i gamma. 

Po wyczerpaniu materii, w galaktykach pozostawione są masywne czarne dziury, które nie świecą już niczym kwazary. Ewolucja kwazarów jest powiązana z ewolucją gwiazd, co zostało zauważone w 1998 roku. Mimo to, związek pomiędzy czarną dziurą a otaczającą ją galaktyką jest jeszcze niejasny i skomplikowany.
 
Obecnie znany jest nam ponad milion różnych kwazarów, głównie dzięki Sloan Digital Sky Survey. Kwazary są często oddalone od nas o miliardy lat świetlnych. Wiele kwazarów, które obserwujemy dzisiaj, pochodzi z wczesnych etapów Wszechświata. Emitują one promieniowanie na wielu długościach fal, co świadczy o różnych procesach zachodzących w ich wnętrzu. 

Kwazary mogą wykazywać szybkie zmiany jasności, co wskazuje na to, że region emisji jest stosunkowo mały (w porównaniu z rozmiarem galaktyki). Większość z nich jest bardzo odległa, najczęściej są położone w odległościach około 10 miliardów lat świetlnych. Najdalszy znany kwazar, ULAS J1342+0928, ma światło podróżujące do nas przez 13,1 mld lat.
 
Kwazary są ważne dla astronomii i astrofizyki, ponieważ dostarczają informacji o wczesnych etapach Wszechświata, procesach zachodzących wokół supermasywnych czarnych dziur oraz ewolucji galaktyk.

Kiedy odkryto kwazary?

Pierwsze kwazary odkryto w latach 50., jako tzw. źródła radiowe. Nie wiedziano czym dokładnie są, ani jak wyglądają, aż w1963 roku zidentyfikowano jeden z nich jako obiekt optyczny z dziwnymi liniami emisyjnymi w widmie. 

John Bolton i inni badacze przeprowadzili dodatkowe obserwacje, które pozwoliły zrozumieć, że te dziwne linie były zwykłymi liniami widmowymi, ale przesuniętymi. Oznaczało to, że kwazary były bardzo odległe i szybko się oddalały. Odkrycie to przyniosło rewolucję w badaniach nad kwazarami.

Większość znanych kwazarów pochodzi z wczesnych etapów Wszechświata, z czasów krótko po Wielkim Wybuchu. Dzięki obserwacji kwazarów mamy wgląd w warunki panujące we Wszechświecie sprzed miliardów lat.
 
Termin "kwazar" pochodzi od skróconej formy angielskiego określenia "quasi-stellar radio source" (czyli "radiowe źródło quasi-gwiazdowe"), ponieważ pierwsze odkryte kwazary wyglądały jak punktowe obiekty (podobne do gwiazd) emitujące silne promieniowanie radiowe.
 
Wielu naukowców prowadziło badania nad kwazarami od momentu ich odkrycia w latach 50. XX wieku. Pierwszymi byli Allan Sandage i Thomas A. Matthews – zidentyfikowali kwazar 3C 48 jako obiekt optyczny w 1963 roku. Ważnych odkryć dokonał John Bolton, australijsko-brytyjski astronom, który prowadził wczesne obserwacje kwazarów i uczestniczył w przełomowych badaniach w latach 60. 

Następnie Maarten Schmidt w 1963 roku zinterpretował widmo kwazara 3C 273, rozpoznając w nim przesunięte linie spektralne wodoru. Jego prace dowiodły, że kwazary są bardzo odległymi obiektami o dużych przesunięciach ku czerwieni. Naukowcy Cyril Hazard i John Bolton dokonali pomiarów kwazara 3C 273 podczas jednej z okultacji przez Księżyc, co pozwoliło na identyfikację jego położenia optycznego.

Powiązane z tematem Kwazary

  • Kosmos

    Kosmos

    Co to jest kosmos? Przestrzeń kosmiczna rozpoczyna się dla nas, mieszkańców Ziemi, już 100 kilometrów od powierzchni planety i rozciąga się w zasadzie w nieskończoność. Granice kosmosu...
  • Wszechświat

    Wszechświat

    Co to jest Wszechświat?Wszechświat to złożona całość obejmująca całą fizyczną czasoprzestrzeń oraz wszelkie formy energii i materii. Termin ten jest często utożsamiany z pojęciami...

Kwazary - Wiadomości

Reklama
Reklama
Reklama