Jak zdobywano Everest

Najwyższy szczyt Ziemi (8848 m n.p.m.) góruje w Himalajach Wysokich, na granicy Nepalu i Tybetu. Odkryto go i po raz pierwszy zmierzono w 1852 r. Tworzy potężny masyw, podcięty z trzech stron lodowcami. Miejscowa ludność uważa tę górę za siedzibę bogów. Tybetańczycy nazywają ją Czomolungma - Bogini Matka Śniegu.

Prehistoria

Za początek długiej historii podboju Mount Everestu przyjmuje się rok 1904, gdy sir Francis Younghusband otrzymał od Dalajlamy zgodę na pierwszą brytyjską wyprawę w Himalaje. Pierwsza zorganizowana wyprawa brytyjska wyruszyła dopiero w 1921 r. Uczestniczyli w niej m.in. Charles Kenneth Howard-Bury - kierownik oraz George Leigh Mallory, badając potencjalne drogi wejścia na szczyt. Zdobyli liczącą 6990 m n.p.m. górę Chang La. Zorganizowana rok później druga wyprawa brytyjska osiągnęła wysokość 8326 m n.p.m. Trzecia (w 1924 r.) dotarła najprawdopodobniej na wysokość około 8600 m. Uczestniczący w niej Mallory zaginął wraz z Andrew Irvinem w trakcie ataku na szczyt. Ekwipunek i zwłoki Malloryąego odnalazł w 1999 r. nieopodal szczytu amerykański himalaista Conrad Anker. Nie znaleziono jednak dowodów na potwierdzenie hipotezy, że byli oni pierwszym zdobywcami i zginęli w zejściu ze szczytu.

Pionierzy

Do 1952 r. odbyło się jeszcze dziesięć wypraw z udziałem Brytyjczyków, Kanadyjczyka, Amerykanina, Duńczyka i Szwajcarów. Na sam szczyt dotarła dopiero prowadzona od strony Nepalu, brytyjska wyprawa, zorganizowana w 1953 r. i kierowana przez Johna Hunta. Na szczycie Everestu stanęli 29 maja jedynie Nowozelandczyk Edmund Hillary oraz Norgay Tenzing - Szerpa z Dardżylingu.

Otworzyło to epokę wspinaczach sukcesów i rekordów, także polskich. W maju 1975 r. odbyły się np. pierwsze wejścia kobiece (Japonka Junko Tabei oraz Tybetanka Phantog). W 1978 r., jako pierwsza Europejka i trzecia kobieta na świecie, na szczycie Everestu stanęła Wanda Rutkiewicz. Dwa lata później pierwsze zimowe wejścia na szczyt Everestu zaliczyli Leszek Cichy i Krzysztof Wielicki. Na szczyt weszli też wiosną Andrzej Czok i Jerzy Kukuczka, wytyczając nową drogę południowym filarem. Do 2007 r. na Evereście stanęło jeszcze kilkunastu Polaków. W 2005 r. wylądował tam helikopter.

Na Everest turystycznie

W sumie w latach 1953-1969 na szczyt dotarło 21 wspinaczy. W latach 70. było ich tam ponad osiemdziesięciu, w latach 80. - prawie dwustu, w ostatniej dekadzie ubiegłego wieku - niemal tysiąc. W sumie od 1953 r. na Mount Everest weszło już w sumie ponad tysiąc himalaistów, z których prawie 200 zapłaciło za to życiem. Wejście utrudniają nie tylko niskie temperatury, silne wiatry i zamarznięty śnieg, grożący ześlizgnięciem, ale i brak tlenu (człowiek na szczycie może wdychać tylko jedną trzecią ilości tlenu, jaką dysponuje na dole). Obecnie górę tę zdobywają nie tylko doświadczeni wspinacze, ale i amatorzy pod opieką wyspecjalizowanych ekip, płacąc za to kilkadziesiąt tysięcy dolarów.