Dom przyszłości: jak fotowoltaika, magazyny energii i inteligentne sieci zmieniają sposób, w jaki żyjemy?

Możliwość przekształcania promieniowania słonecznego w energię elektryczną do zasilania urządzeń domowych wzbudza od lat duże zainteresowanie Polaków. Zwiększa się liczba prosumentów, czyli osób wytwarzających energię na własne potrzeby i oddających jej część do sieci konwencjonalnej.

Zgodnie z danymi przedstawianymi przez Urząd Regulacji Energetyki, na koniec 2024 roku liczba zarejestrowanych mikroinstalacji (o mocy do 50 kW), wykorzystujących odnawialne źródła energii w Polsce przekroczyła 1,5 mln. Dla porównania na koniec 2023 roku było to nieco ponad 1,4 mln. Najmniejsze OZE mają już łączną moc przekraczającą 12,7 GW. Zdecydowana większość energii oddawanej przez prosumentów do sieci pochodzi z fotowoltaiki (ponad 99%).

Takie wyniki pokazują, że Polacy masowo postawili na niezależność energetyczną i czystą energię, przekształcając dachy i posesje swoich domów w małe elektrownie.

Działania na poziomie krajowym, polegające na dopłatach do fotowoltaiki, np. w ramach programu Czyste Powietrze są silnie wspierane i ukierunkowywane przez regulacje Unii Europejskiej. UE stawia sobie za cel odejście od węgla oraz zwiększenie efektywności energetycznej państw członkowskich. Kluczowe dla domów przyszłości są zwłaszcza dwie dyrektywy:

1. Dyrektywa w sprawie charakterystyki energetycznej budynków (EPBD): kładzie nacisk na redukcję zużycia energii i emisji gazów cieplarnianych z sektora budownictwa. Wprowadza wymóg, aby wszystkie nowe budynki od 2030 roku były zeroemisyjne. Dodatkowo zachęca do stopniowego montażu instalacji fotowoltaicznych na budynkach. Proces ten będzie rozłożony w czasie i uzależniony od rodzaju i przeznaczenia obiektu, promując wykorzystanie energii słonecznej jako standardu w nowoczesnym budownictwie.
2. Dyrektywa o odnawialnych źródłach energii (RED III): podniosła unijny cel dotyczący udziału energii ze źródeł odnawialnych w końcowym jej zużyciu do 42,5% do 2030 roku. Akcentuje potrzebę przyspieszenie procedur wydawania pozwoleń dla instalacji OZE.

Trzeba wspomnieć dodatkowo o tzw. dyrektywie bateryjnej, czyli Rozporządzeniu UE 2023/1542. Wyznacza standardy dla rynku baterii do magazynowania energii oraz stacjonarnych systemów magazynowania energii pod kątem zrównoważonego rozwoju i bezpieczeństwa użytkowników końcowych.

Na podstawie wyżej wymienionych dyrektyw powstaje spójny system prawny, który napędza transformację energetyczną również w sektorze mieszkaniowym.

Dzięki wsparciu rządowych i unijnych programów dopłat coraz więcej domów dysponuje własnym systemem fotowoltaicznym i gromadzi prąd w magazynach energii. Budowane są inteligentne sieci, dzięki którym powstają obiekty przyszłości.

Wspomniane inteligentne sieci, czyli Smart Grids, które łączą tradycyjne sieci elektroenergetyczne z nowoczesnymi technologiami informacyjno-komunikacyjnymi, umożliwiają dwukierunkową wymianę informacji i energii między wytwórcami, dystrybutorami i odbiorcami.

W Polsce trwają takie inwestycje m.in. w ramach programu "Fundusze Europejskie dla Polski Wschodniej". Operatorzy Systemów Dystrybucyjnych (PGE Dystrybucja czy Energa-Operator) realizują projekty, które mają na celu modernizację infrastruktury i zwiększenie potencjału przyłączania nowych źródeł OZE. Ponadto udzielane są preferencyjne kredyty na fotowoltaikę, dzięki którym łatwiej można zrealizować całą inwestycję.

Dom przyszłości - na wielu polach samowystarczalny, zaopatrujący się w energię ze słońca, wspierany magazynem energii i inteligentną siecią, staje się bezpiecznym miejscem do życia, przyjaznym dla otaczającego nas środowiska.

Jako mieszkańcy takich budynków, uzyskujemy oszczędności na rachunkach za prąd dzięki maksymalnemu wykorzystaniu własnej energii. Stajemy się coraz bardziej niezależni względem dostaw konwencjonalnego prądu i mamy mniejszą wrażliwość na podwyżki cen czy przerwy w dostawach prądu.

Dla wielu znaczenie ma również realny wkład w redukcję emisji CO2 i walkę z postępującymi zmianami klimatycznymi. Integracja instalacji fotowoltaicznych z systemami inteligentnego domu, tzw. Smart Home pozwala na automatyzację zarządzania zużyciem energii i na kolejne oszczędności.

Transformacja w kierunku domu przyszłości to proces, który już trwa i nabiera tempa. Możemy do niego dołączyć, brać w nim udział albo pozostać w tyle.

Źródła:

https://www.ure.gov.pl/pl/urzad/informacje-ogolne/aktualnosci/12551,Raport-URE-w-Polsce-dziala-juz-15-mln-mikroinstalacji-OZE.html

https://www.gov.pl/web/rozwoj-technologia/dyrektywa-w-sprawie-charakterystyki-energetycznej-budynkow-epbd

https://www.gov.pl/attachment/052744d9-f48c-405c-b125-d7d3cd85fb82&ved=2ahUKEwjzu5SPkJePAxXQKxAIHd3cHuMQFnoECBgQAQ&usg=AOvVaw3Cw3BUUVeBqQwvqgdZabtP

https://sip.lex.pl/akty-prawne/dzienniki-UE/dyrektywa-2006-66-we-w-sprawie-baterii-i-akumulatorow-oraz-zuzytych-baterii-67635966

EUR-Lex (europa.eu), "Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/2413 z dnia 18 października 2023 r."

Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej (gov.pl), "Rozwój inteligentnych sieci energetycznych w Polsce Wschodniej. Pierwsze umowy o dofinansowanie podpisane", maj 2024.