Kosmiczny teleskop Spitzer bada wszechświat już 10 lat
Minęła dekada od wyniesienia w przestrzeń kosmiczną za pomocą rakiety Delta II teleskopu kosmicznego Spitzer amerykańskiej agencji kosmicznej NASA. Za pomocą tego narzędzia naukowcy nieustannie obserwują w podczerwieni komety, asteroidy, gwiazdy, egzoplanety oraz galaktyki.
Za pomocą unikalnych możliwości teleskopu Spitzer możliwe stało się prowadzenie obserwacji odległych, zimnych i zapylonych rejonów wszechświata. Od pewnego czasu to obserwatorium pomaga również w rejestracji potencjalnych kandydatów do proponowanej załogowej misji NASA na asteroidę.
Spitzer dał powody do zaskoczenia po tym jak jego detektory umożliwiły wykrycie największego z systemu pierścieni w układzie Saturna. Drobne cząstki pyłu i lodu były zbyt słabe aby je zarejestrować w świetle widzialnym, jednak wydzielają one ciepło, które zostało zauważone przez teleskop NASA.
Prawdopodobnie jednym z najbardziej donośnych odkryć Spitzera było zarejestrowanie światła planety pozasłonecznej. Tego typu zastosowań teleskopu nie przewidywano w momencie jego projektowania, a jednak dzięki Spitzerowi astronomowie mogą badać atmosfery tych odległych światów.
Wspólnie z Kosmicznym Teleskopem Hubble’a udało się odkryć, że najbardziej odległe galaktyki są dużo bardziej masywne i rozwinięte niż wcześniej przypuszczano. Spitzer umożliwił również badanie obszarów formowania się nowych gwiazd w pobliskich chmurach gwiazdotwórczych, przyczyniając się wydatnie do zmodyfikowania mapy struktury spiralnych ramion Drogi Mlecznej.
Teleskop Spitzera pierwotnie nazywany był Space Infrared Telescope Facility, jednak otrzymał on nową nazwę po astronomie Lymanie Spitzerze. Postać ta uznawana jest za ojca idei kosmicznych teleskopów, który od lat 40. ubiegłego wieku postulował za wyniesieniem instrumentów do obserwacji poza zakłócającą obraz atmosferę Ziemi. Wysiłki Spitzera doprowadziły do wyniesienia na orbitę w 1990 roku Kosmicznego Teleskopu Hubble’a.
NASA rozpoczęła program Wielkich Obserwatoriów, w ramach którego w przestrzeń kosmiczną wyniesiono cztery instrumenty pokrywające szeroki zakres spektralny fal elektromagnetycznych: Teleskop Hubble (światło widzialne), Spitzer (światło podczerwone), Obserwatorium Chandra (promieniowanie rentgenowskie) oraz nieczynne już obecnie Obserwatorium Comptona (promieniowanie gamma).
Zapasy chłodziwa niezbędnego do chłodzenia instrumentów teleskopu Spitzer uległy wyczerpaniu w 2009 roku, po czym rozpoczęła się tzw. "ciepła faza misji". Pomimo tego, po 10 latach od rozpoczęcia misji, nadal prowadzone są niezwykle wartościowe obserwacje z wykorzystaniem tego zasłużonego teleskopu.
Źródło informacji (NASA)
Maciej Mickiewicz
