Opuszczone miejsca Krakowa, których nie znajdziesz w przewodnikach

Kraków kojarzy się przede wszystkim z zabytkami, tłumami turystów i bogatą historią, jednak pod warstwą pocztówkowych obrazków kryje się też inne, znacznie mroczniejsze oblicze miasta - opuszczone fabryki, szpitale czy podziemne korytarze, które stały się celem miłośników urbexu. To właśnie tam można poczuć klimat, którego nie doświadczą zwykli zwiedzający. Czasem w ciemnym korytarzu złapie nas dreszczyk emocji, a świadomość, że jesteśmy w miejscu oficjalnie zamkniętym, potrafi wprowadzić w niezwykły nastrój. Wiele z tych miejsc jest prywatnych lub chronionych, a wejście bez zgody właściciela może skończyć się odpowiedzialnością prawną.

W środku lasu, ukryta za drzewami i chaszczami, kryje się opuszczona budowla. Jest to jeden z fortów Twierdzy Kraków. Powstał w latach 1882-86, a jego zadaniem była obrona Traktu Lwowskiego, czyli drogi prowadzącej z Krakowa na wschód, jako typowy fort artyleryjski. W środku znajdował się główny schron, gdzie umieszczono prochownię oraz laboratorium artyleryjskie, gdzie napełniano pociski materiałem wybuchowym.

Podziemne korytarze - poterny - umożliwiały żołnierzom bezpieczne przemieszczanie się w czasie obrony. Załoga liczyła około 600 wojskowych, a wszyscy żyli w dość surowych warunkach.

W okresie międzywojennym Fort Prokocim był wykorzystywany jako magazyn wojskowy, a później cywilny. Od lat siedemdziesiątych XX wieku Fort stoi opuszczony, bo choć został przejęty przez Akademię Medyczną, nigdy nie został zagospodarowany.

Można go zwiedzić, również w środku. Wnętrze jest niezwykle klimatyczne i na myśl przywodzi postapokaliptyczną budowlę. Odrapane ściany, kałuże i echo sprawiają, że czasem odwiedzający czują się niespokojnie.

Dziś widać tam głównie zarośnięte mury, ale z odrobiną wyobraźni można przenieść się do czasów, gdy w forcie słychać było rozkazy, kroki żołnierzy i odgłosy codziennego życia armii.

Nowohucka konstrukcja zdecydowanie przywodzi na myśl postapokaliptyczny klimat z uniwersum "Metro 2033". Dawne Zakłady Metalurgiczne im. Lenina w Nowej Hucie są jednym z najbardziej charakterystycznych industrialnych miejsc w Polsce. Powstały w latach 50. jako serce Nowej Huty i w czasach świetności pracowało tam nawet 40 tysięcy ludzi w dzień i noc, produkując niemal 7 milionów stali rocznie.

Chociaż duża część zakładów wciąż funkcjonuje, wiele hal i bocznych budynków jest opuszczonych. Ogromne pomieszczenia i korytarze, sale wielkości stadionów i stare maszyny, które wyglądają jak szkielety mechanicznych potworów, gotowych w każdej chwili ożyć - to wszystko sprawia, że kombinat jest popularną miejscówką na urbex. Jesienią, kiedy o zmroku pojawia się mgła, a wiatr huczy, ten efekt jest jeszcze potężniejszy. Kurz i rdzewiejące balustrady dają złudzenie, że dawno przed nami nikogo tu nie było, aż można się miło przestraszyć.

W administracyjnych budynkach kombinatu znajdują się schrony przeciwatomowe, które zostały przygotowane na ewentualność wojny, co dodaje lekkiego dreszczyku.

Teren jest zamknięty, jednak organizowane są wycieczki dla zwiedzających.

Szpital w Kobierzynie, oficjalnie Szpital Kliniczny im. dr. Józefa Babińskiego w Krakowie, jest jednym z najbardziej mrocznych miejsc w tym mieście. Obecnie część kompleksu wciąż działa, jednak wiele budynków stoi pustych, co przyciąga fanów urbexu.

Powstał na początku XX wieku jako nowoczesny szpital psychiatryczny. Miał być samowystarczalnym "miastem w mieście" z własną elektrownią, gospodarstwem i parkiem. Przed wojną ponad 1000 pacjentów mieszkało w tym zakładzie, a personel liczył zaledwie 7 lekarzy. Chorzy zajmowali się codziennymi obowiązkami i pracą m.in. na gospodarstwie rolnym i ogrodniczym, co miało wspomagać ich leczenie.

Podczas II wojny światowej władze niemieckie przejęły nadzór nad szpitalem i rozpoczęto eliminację osób słabych i niepełnosprawnych. Systematycznie ich głodzono, co spowodowało śmierć setek z nich w latach 1940-42. W czerwcu 1942 roku ponad 500 pacjentów wywieziono do obozu Auschwitz i stracono, a kilkudziesięciu ciężko chorych, którzy nie nadawali się do transportu, zamordowano na miejscu i pochowano w zbiorowej mogile.

Obecnie szpital wciąż funkcjonuje, jednak wiele pawilonów stoi opuszczonych. Długie korytarze, wybite szyby i resztki sprzętów medycznych tworzą ciężką atmosferę. Cisza i echo kroków w porzuconych salach robią jeszcze większe wrażenie, kiedy spojrzy się na tragiczną historię szpitala.

To właśnie tutaj Steven Spielberg w 1993 r. kręcił sceny do filmu "Lista Schindlera". Jednak wcześniej w czasie II wojny światowej działał tu niemiecki obóz pracy, w którym około 200 więźniów było zmuszanych do pracy w kamieniołomie. Dzisiaj wśród dzikiej roślinności można znaleźć ślady tamtych wydarzeń: zardzewiałe, ogromne piece czy fragmenty budynków. Gdzieniegdzie postawione są wciąż repliki słupów, wykorzystywanych podczas kręcenia filmu, które służyły jako część ogrodzenia pod napięciem. Pierwotnie działało tu prawdziwe ogrodzenie.

Nazwa kamieniołomu Liban pochodzi od nazwiska właściciela, Bernarda Libana, który w 1873 roku założył tu swój wapiennik. W latach 1942-44 hitlerowcy okupanci założyli tam karny obóz pracy, w którym przez cały okres działalności przebywało przeszło 2 tysiące więźniów. Ostatecznie zamknięto go w 1986 roku.

Podczas kręcenia filmu "Lista Schindlera" odtworzono na terenie kopalni realia obozu w Płaszowie. Kręcono tam sceny obozowe, a do dziś można odnaleźć resztki filmowej scenografii: płyty udające macewy, wspomniane słupy ogrodzeniowe (jeden można zobaczyć na zdjęciu poniżej, na samym środku kadru) i schodki.

Urbex w Krakowie potrafi dostarczyć niezapomnianych wrażeń, ale nigdy nie zależy zapominać, że jest to również ryzykowna forma eksploracji. Opuszczone budynki bywają w złym stanie technicznym, dlatego każdy, kto zdecyduje się na taką przygodę, powinien zadbać o podstawowe zasady bezpieczeństwa. Należy pamiętać także o słynnym motto "Zabierz tylko zdjęcia, zostaw tylko odciski stóp".