Dlaczego podczas zaćmienia zapada cisza?
Mówi się, że podczas zaćmienia Słońca w przyrodzie zapada cisza. Czy to oznacza, że faktycznie wiatr zmniejsza swą prędkość? Naukowcy właśnie rozwiązali zagadkę wpływu zaćmień na warunki pogodowe i okazały się one co najmniej zaskakujące...
Naukowcy z Uniwersytetu w Reading w Anglii postanowili raz na zawsze potwierdzić lub też obalić teorię mówiącą o zmianach w pogodzie podczas zaćmienia Słońca. W tym celu posłużyli się danymi ze 121 stacji meteorologicznych rozsianych po całej południowej Anglii.
Wybrano tylko te stacje, które rozlokowane były na obszarze pogodnego nieba, gdzie oczywiście było widoczne zaćmienie z 11 sierpnia 1999 roku. Następnie do superkomputera wprowadzono dane pomiarowe z ostatnich chwil przed rozpoczęciem się zjawiska.
Autorzy badania porównali faktyczne zmiany w pogodzie z tym, co zaprognozował krótkoterminowo superkomputer. Okazało się, że dane różnią się tymi czynnikami, które uważano, że na zaćmienie najbardziej reagują. W południowej Anglii średnia prędkość wiatru w szczytowej fazie zaćmienia słońca spadła o 0,7 metra na sekundę (2,5 km/h).
To dowód na to, że zauważalna podczas zaćmienia charakterystyczna cisza rzeczywiście ma miejsce. Co ciekawe zmieniła się nie tylko prędkość wiatru, lecz także jego kierunek. Na większości stacji wiatr skręcił średnio o 17 stopni na lewo (przeciwnie do ruchu wskazówek zegara).
Wiatr stał się więc bardziej wschodni, niż przed i po zaćmieniu. Z powodu ukrycia się Słońca za tarczą Księżyca temperatura odczuwalna obniżyła się. Naukowcy sprawdzili czy spadła też temperatura rzeczywista. Termometry umieszczone w cieniu wskazały średnio o 1-2 stopnie mniej.
Dlaczego się ochładza, a wiatr słabnie? Poniżej brak promieni słonecznych zmniejsza zróżnicowanie temperatury przy powierzchni ziemi, a co za tym idzie, tłumi turbulencje, czyli wiatr. O tyle o ile spadek temperatury i osłabnięcie wiatru nie były dla naukowców zbytnim zaskoczeniem, to już zmiana kierunku wiatru owszem.
Różnice w tym czynniku były tak duże, że było je wyraźnie widać w pomiarach nie tylko prowadzonych co minutę czy 10 minut, lecz także tych cogodzinnych, zwłaszcza mając na uwadze krótkotrwałość pełnej fazy zaćmienia Słońca.
Naukowcy opublikowali wyniki badań na łamach prestiżowego pisma naukowego Proceedings of the Royal Society A. Zapowiedzieli, że będą nadal badać wpływ zaćmień na warunki pogodowe, aby poprawić prognozowanie krótkoterminowe podczas tego typu wydarzeń.
