Zwierzęta, które oszukały czas

Golce piaskowe (Heterocephalus glaber) od paru lat są na celowniku świata nauki, dowiedziono już bowiem wcześniej, że zwierzęta te nie chorują na raka i potrafią przez kilkanaście minut wytrzymać bez tlenu. A teraz okazuje się, że nie jest to najbardziej imponująca zdolność, którą posiadają.

Kretoszczury to przedziwne zwierzęta. Ich łysa odmiana, która jest jednym znanym nam zimnokrwistym ssakiem, nie doświadcza bólu - a do tego ich społeczne życie bardziej przypomina owady - pszczoły i mrówki - z królową gniazda i pracownicami. Od lat, z oczywistych względów, najbardziej uwagę naukowców przykuwała inna ich właściwość - nie chorują one na raka (a właściwie to chorują, lecz ich organizm błyskawicznie zwalcza chorobę), a teraz okazuje się, że również upływ czasu jest dla nich bardzo łaskawy.

W trakcie badania przeprowadzonego przez naukowców pracujących dla firmy Calico Life Sciences (a więc biotechnologiczną spółkę-córkę Alphabet, a więc Google) dostrzeżono, że zwierzęta te nie tylko nie wykazują oznak starzenia, ale także zdają się żyć dużo dłużej niż powinny, bazując na innych zwierzętach o zbliżonych rozmiarach. Powinny one żyć około 6 lat, a znane są osobniki mające po ponad 3 dekady na karku, a cały czas zachowujące pełnię sprawności seksualnej i rozmnażające się.

Analizując dane dotyczące umieralności kretoszczurów w warunkach laboratoryjnych zauważono, że zdają się one tzw. prawo umieralności Makehama-Gompertza - matematyczne równanie, które opisuje ryzyko zgonu względem wieku człowieka (na przykład dla ludzi po przekroczeniu trzydziestego roku życia ryzyko to podwaja się co każde 8 lat).

Matematyczne wyliczenie wskazało, że w przypadku golców ryzyko to wynosi mniej więcej 1 na 10 tysięcy i zasadniczo nie zmienia się w trakcie całego życia. Co zaskakujące, z wiekiem zdaje się nawet nieznacznie spadać.

Co może za to odpowiadać? Już wcześniej dowiedziono, że organizm tych zwierząt posiada bardzo unikalne mechanizmy: białka, które zapewniają, że komórki po pewnej określonej ilości podziałów umierają (oczywiście obok zwykłych mechanizmów apoptozy), kwas hialuronowy w bardzo długich łańcuchach o wielkiej masie cząsteczkowej, który dalej kontroluje podział komórek, a także dużo białek opiekuńczych (szaperonów). Dzięki temu wszystkiemu ich organizm może pozostawać "czysty", niezależnie od wieku.

Naukowcy sądzą, że po kilkudziesięciu latach życia w organizmach tych zwierząt może zachodzić jakaś zmiana, która powoduje, że w końcu, ale za to bardzo szybko, ulegają one starzeniu, ale hipoteza ta wymaga dalszego sprawdzenia - póki co trzeba poświęcić więcej czasu na obserwacje i badania.

Źródło: , Zdj.: Roman Klementschitz, Wien (Own work) [ or ],