67 godzin dookoła świata

Największą pasją Steve'a Fossetta - amerykańskiego milionera, który zdobył fortunę na giełdzie towarowej w Chicago - było bicie rekordów. Ścigał się w 24-godzinnym wyścigu w Le Mans, przepłynął wpław kanał La Manche, brał udział w wyścigu psich zaprzęgów na Alasce, opłynął kulę ziemską na katamaranie... Na jego koncie znajduje się ponad sto różnego rodzaju wyczynów, z czego połowa do dziś nie została pobita. Największą sławę przyniosły mu jednak osiągnięcia w lotnictwie. W 2002 r., najpierw pobił balonowy rekord prędkości, przelatując w ciągu doby 5128,65 km, by tego samego roku okrążyć samotnie balonem świat w 13 dni, 8 godzin i 33 minuty. Trzy lata później przyszła pora na lot dookoła Ziemi samolotem...

Samotny lot bez międzylądowań i tankowania wymagał skonstruowania specjalnego samolotu, który byłby zdolny przelecieć blisko 37 tys. km w jak najkrótszym czasie. Taką maszynę wyprodukowała firma Scaled Composites specjalizująca się w konstruowaniu samolotów eksperymentalnych. Burt Rutan, jej główny projektant, już wcześniej zbudował dwuosobową maszynę - Rutan Voyager, która w 1986 r. przeleciała trasę dookoła Ziemi. Tym razem pilot miał być tylko jeden, dlatego też samolot musiał zostać wyposażony w silnik odrzutowy, by Fossett mógł fizycznie podołać wyczynowi.

Ostatecznie, po wielu zmianach konstrukcyjnych, samolot M 311 (później nazwany Scaled Composites Model 311 Virgin Atlantic GlobalFlyer) był gotowy w 2005 r. Przypominająca samolot myśliwski dalekiego zasięgu z okresu II wojny światowej P-38 Lightning maszyna była trzykadłubowym statkiem powietrznym, zbudowanym z ultralekkich kompozytów węglowo-epoksydowych. W środkowym kadłubie znajdowała się ciśnieniowa kabina pilota, a tuż nad nią - silnik turbowentylatorowy Williams International FJ44. W zewnętrznych kadłubach oraz skrzydle umieszczono zbiorniki paliwa. W klasycznie usterzonych zewnętrznych kadłubach znalazło się podwozie. Doskonałość aerodynamiczna GlobalFlyera wynosiła 37, czyli dokładnie tyle, ile osiąga dobrej klasy szybowiec. Właściwości te pozwalały samolotowi przelecieć na optymalnej wysokości przelotowej (15 tys. m) aż 400 km z wyłączonymi silnikami.

Jako miejsce startu i zakończenia misji Steve'a Fossetta wybrano - z powodu długiego pasa startowego i małego natężenia ruchu lotniczego - miejscowość Salina w stanie Kansas. Pierwotnie GlobalFlyer miał wzbić się w powietrze w pierwszych tygodniach stycznia. Zrezygnowano jednak z tego pomysłu z powodu niekorzystnych prądów powietrznych, jakie wtedy panowały na wysokości przelotowej. Dopiero po miesiącu oczekiwania nastały odpowiednie warunki do startu. Steve Fossett wzbił GlobalFlyera w powietrze 28 lutego 2005 r. o godzinie 18.47.

Trasa lotu przebiegała nad wschodnim wybrzeżem Kanady, północnym Atlantykiem, Wyspami Brytyjskimi, Bliskim Wschodem, Indiami, Chinami i dalej Oceanem Spokojnym aż do Salina w stanie Kansas. By przelot Fossetta mógł być uznany za lot dookoła świata pilot musiał przelecieć - zgodnie z przepisami Międzynarodowej Federacji Lotniczej - odległość 36787,559 km. Czyli dokładnie długość Zwrotnika Raka.

61-letni Fossett znosił lot w ciasnej kabinie GlobalFlyera bardzo dobrze. Przez pierwsza dobę w ogóle nie spał, a z krótkich drzemek, w które wpadał w kolejnych godzinach wybudzali go kontrolerzy lotu z centrum kontroli znajdującego się na terenie Uniwersytetu Stanowego Kansas.

Trzy czwarte długości trasy samolot pokonał bez żadnych problemów i największym zmartwieniem Fossetta był sen oraz... brak toalety na pokładzie. Dopiero po minięciu Chin sytuacja zaczęła się komplikować. Okazało się bowiem, że paliwo ubywa ze zbiorników w znacznie szybszym tempie, niż zakładano. Powodzenie misji milionera stanęło pod znakiem zapytania, tym bardziej, że Fossetta czekał przelot nad Pacyfikiem.

Mimo dużego prawdopodobieństwa zakończenia lotu nie na lotnisku w Kansas, ale w wodach Oceanu, Fossett kontynuował misję licząc na wykorzystanie sprzyjających prądów powietrznych. Co faktycznie się stało i umożliwiło podróżnikowi dopisanie kolejnego osiągnięcia do swojej długiej listy wyczynów. Dokładnie po 67 godzinach, 1 minucie i 46 sekundach od startu Fossett ponownie pojawił się na lotnisku w Salina. Entuzjastycznie witany, m.in. przez Richarda Bransona - właściciela Virgin Atlantic, zdawał się nie dowierzać, że właśnie został pierwszym w historii człowiekiem, który samotnie oraz bez międzylądowań i tankowania obleciał samolotem Ziemię. Podróżnik przeleciał 36912 km ze średnią prędkością 550 km/h.

GlobalFlyer został wykorzystany ponownie przez Fossetta rok później. Amerykański milioner pobił wówczas rekord w długości lotu samolotem. W trakcie 76 godzin i 45 minut przeleciał 41467 km. Samolot, który podczas drugiego lotu nie był tak niezawodny, jak za pierwszym razem, znajduje się teraz w Narodowym Muzeum Lotnictwa i Przestrzeni Kosmicznej w Waszyngtonie. Natomiast Steve Fossett zginął 3 września 2007 r., kiedy - w trakcie turystycznego lotu - roztrzaskał się swoim jednosilnikowym samolotem sportowym Bellanca Super Decathlon o górę w okolicach Mammoth Lakes w Kalifornii.

Marcin Wójcik