Neandertalczycy – pierwsi artyści w dziejach ludzkości?
Odkrycia w hiszpańskiej Jaskini Maltravieso zrewolucjonizowały nasze wyobrażenia o początkach sztuki. Najnowsze badania wskazują, że to nie homo sapiens, lecz neandertalczycy, mogą być uznawani za pierwszych artystów na świecie.
W jaskini Maltravieso znajduje się ponad 60 odcisków dłoni, które zastanawiają naukowców swoją symboliką. Przez lata nie było jednak pewności, jak stare są te malowidła. Przełomowe okazały się badania naukowców z Uniwersytetu w Southampton opublikowane w czasopiśmie Journal of Archaeological Science: Reports, którzy przy użyciu metody datowania uranowo-torowego ustalili minimalny wiek niektórych odcisków na ponad 66 tys. lat. Oznacza to, że neandertalczycy prawdopodobnie byli pierwszymi twórcami sztuki.
Jak działa metoda datowania uranowo-torowego?
Tradycyjne metody datowania, m.in. węglowe, nie nadają się do określenia wieku malowideł namalowanych z użyciem mineralnych pigmentów. Z pomocą przychodzi metoda uranowo-torowa, która pozwala datować osady wapienne pokrywające sztukę.
Proces ten polega na analizie stosunku izotopów uranu i toru w osadach węglanowych, które powstają z minerałów przenoszonych przez wodę deszczową. Izotopy uranu rozpadają się w tor, tworząc swoisty “naturalny zegar”, który działa tysiące lat. Dzięki tej metodzie naukowcy byli w stanie określić, że osady pokrywające ręczne odciski w Maltravieso mają wspomniane już 66 tys. lat.
Ślady dawnej sztuki
Odkrycie w Maltravieso wpisuje się w coraz bardziej wyraźny obraz neandertalczyków jako istot znacznie bardziej rozwiniętych, niż sądzono. Wcześniejsze badania m.in w jaskini La Pasiega, wykazały, że tamtejsze czerwone kropki na ich ścianach mają co najmniej 64,8 tys. lat. Znaleziska te dowodzą, że neandertalczycy nie tylko przetrwali w trudnych warunkach epoki lodowcowej, ale również rozwijali zdolności twórcze i abstrakcyjne myślenie.
Choć najstarsze odciski dłoni w Europie datuje się na 66 tys. lat, inne ślady sztuki można znaleźć na różnych kontynentach. Na przykład w indonezyjskiej jaskini Leang Timpuseng odkryto podobne odciski dłoni, które mają co najmniej 40 tys. lat. Jeszcze starsze są odciski na Wyżynie Tybetańskiej, gdzie dzieci pozostawiły ślady swoich stóp i dłoni około 200 tys. lat temu. Wciąż trwają jednak dyskusje, czy te ostatnie można uznać za formę sztuki, czy tylko ślady codziennej aktywności.
Przyszłość badań nad sztuką paleolityczną
Badania w jaskini Maltravieso i innych miejscach pokazują, że technologia odgrywa kluczową rolę w odkrywaniu tajemnic prehistorii. Dzięki nowoczesnym metodom datowania naukowcy mogą coraz precyzyjniej określać wiek znalezisk archeologicznych i głębiej zaglądać w życie dawnych ludzi oraz rekonstruować ich sposoby myślenia. Odkrycie neandertalskiej sztuki, to spory krok w zrozumieniu naszej przeszłości i dowód na to, że kreatywność i potrzeba wyrażania się były od bardzo dawna obecne w dziejach człowieka.
***
Bądź na bieżąco i zostań jednym z 89 tys. obserwujących nasz fanpage - polub Geekweek na Facebooku i komentuj tam nasze artykuły!
