Neandertalczycy – pierwsi artyści w dziejach ludzkości?

W jaskini Maltravieso znajduje się ponad 60 odcisków dłoni, które zastanawiają naukowców swoją symboliką. Przez lata nie było jednak pewności, jak stare są te malowidła. Przełomowe okazały się badania naukowców z Uniwersytetu w Southampton opublikowane w czasopiśmie Journal of Archaeological Science: Reports, którzy przy użyciu metody datowania uranowo-torowego ustalili minimalny wiek niektórych odcisków na ponad 66 tys. lat. Oznacza to, że neandertalczycy prawdopodobnie byli pierwszymi twórcami sztuki.

Tradycyjne metody datowania, m.in. węglowe, nie nadają się do określenia wieku malowideł namalowanych z użyciem mineralnych pigmentów. Z pomocą przychodzi metoda uranowo-torowa, która pozwala datować osady wapienne pokrywające sztukę.

Proces ten polega na analizie stosunku izotopów uranu i toru w osadach węglanowych, które powstają z minerałów przenoszonych przez wodę deszczową. Izotopy uranu rozpadają się w tor, tworząc swoisty “naturalny zegar”, który działa tysiące lat. Dzięki tej metodzie naukowcy byli w stanie określić, że osady pokrywające ręczne odciski w Maltravieso mają wspomniane już 66 tys. lat.

Odkrycie w Maltravieso wpisuje się w coraz bardziej wyraźny obraz neandertalczyków jako istot znacznie bardziej rozwiniętych, niż sądzono. Wcześniejsze badania m.in w jaskini La Pasiega, wykazały, że tamtejsze czerwone kropki na ich ścianach mają co najmniej 64,8 tys. lat. Znaleziska te dowodzą, że neandertalczycy nie tylko przetrwali w trudnych warunkach epoki lodowcowej, ale również rozwijali zdolności twórcze i abstrakcyjne myślenie.

Choć najstarsze odciski dłoni w Europie datuje się na 66 tys. lat, inne ślady sztuki można znaleźć na różnych kontynentach. Na przykład w indonezyjskiej jaskini Leang Timpuseng odkryto podobne odciski dłoni, które mają co najmniej 40 tys. lat. Jeszcze starsze są odciski na Wyżynie Tybetańskiej, gdzie dzieci pozostawiły ślady swoich stóp i dłoni około 200 tys. lat temu. Wciąż trwają jednak dyskusje, czy te ostatnie można uznać za formę sztuki, czy tylko ślady codziennej aktywności.

Badania w jaskini Maltravieso i innych miejscach pokazują, że technologia odgrywa kluczową rolę w odkrywaniu tajemnic prehistorii. Dzięki nowoczesnym metodom datowania naukowcy mogą coraz precyzyjniej określać wiek znalezisk archeologicznych i głębiej zaglądać w życie dawnych ludzi oraz rekonstruować ich sposoby myślenia. Odkrycie neandertalskiej sztuki, to spory krok w zrozumieniu naszej przeszłości i dowód na to, że kreatywność i potrzeba wyrażania się były od bardzo dawna obecne w dziejach człowieka.

***

Bądź na bieżąco i zostań jednym z 89 tys. obserwujących nasz fanpage - polub Geekweek na Facebooku i komentuj tam nasze artykuły!