Papież Franciszek nie żyje. Jak będzie wyglądało konklawe?

Aby wybrać nowego papieża, kardynałowie Kościoła katolickiego spotykają się na zgromadzeniu zwanym konklawe. Odbywa się ono po śmierci lub rezygnacji papieża, aby wybrać jego następcę.

Słowo "konklawe" pochodzi z łacińskiego sformułowania "cum clave", co oznacza "pod kluczem". Termin ten dobrze opisuje zasadę tajności wyboru papieża przez kardynałów, a po raz pierwszy został użyty przez papieża Grzegorza X w konstytucji apostolskiej Ubi Periculum z 1274 roku, która to też przyznała prawo wyboru nowego papieża jedynie kardynałom.

Obecnie konklawe odbywa się w Kaplicy Sykstyńskiej w Watykanie i zwoływane jest po 15-20 dniach od śmierci lub ustąpieniu papieża. Poprzedza go okres "pustego tronu" (sede vacante), czyli czasu, w którym stolica biskupia jest nieobsadzona, a władzę nad Kościołem sprawuje Kolegium Kardynalskie.

Podczas konklawe kardynałowie są zamknięci w Kaplicy Sykstyńskiej, aby zapewnić im pełną tajność i niezależność procesu wyboru papieża. Izolacja ma ich uchronić przed wpływem zewnętrznym, aby decyzja była podejmowana w duchu modlitwy i wyłącznie wobec Kościoła.

W skład konklawe wchodzą kardynałowie elektorzy, którzy do tego czasu nie ukończyli 80. roku życia. Maksymalnie w konklawe może wziąć udział 120 kardynałów, a mianowani są oni przez papieża oraz wybierani spośród duchowieństwa Kościoła katolickiego. Każdy z nich składa przysięgę milczenia przed rozpoczęciem konklawe. Do czasu wybrania nowego papieża kardynałowie nie mogą opuścić Kaplicy, a ich kontakt ze światem zewnętrznym jest całkowicie odcięty. Nie mają dostępu do internetu, gazet, nie mogą posiadać też notatek.

W dniu rozpoczęcia konklawe odbywa się msza święta w intencji wyboru papieża. Po niej elektorzy podpisują w Kaplicy Sykstyńskiej zobowiązanie o milczeniu i posłuszeństwu wobec nowego papieża i jeszcze tego samego dnia może rozpocząć się głosowanie.

Jeśli co najmniej 2/3 głosów zostanie oddanych na jednego kandydata, papież zostaje wybrany. Kardynał prowadzący konklawe pyta wybranego "Czy przyjmujesz twój kanoniczny wybór na Biskupa Rzymskiego?". Po wyrażeniu zgody nowy papież wybiera imię.

Na następcę św. Piotra może zostać wybrany biskup spoza grona kardynalskiego, a nawet ksiądz - powiedział PAP dominikanin o. Stanisław Tasiemski, publicysta, tłumacz tekstów papieskich, wiceprezes KAI.

Po każdym z głosowań, które są organizowane przez kardynałów w Kaplicy, a może ich być łączenie cztery - dwa rano i dwa wieczorem, karty z głosami są palone w żelaznym piecu. Aby nadać dymowi odpowiedni kolor, nasączone są substancjami chemicznymi.

Czarny kolor dymu nad Kaplicą Sykstyńską oznacza, że papieża jeszcze nie wybrano. Biały dym wskazuje, że Kościół katolicki ma nowego zwierzchnika.

Najdłuższe konklawe trwało 33 miesiące. Po śmierci Klemensa IV w 1268 roku obrady w Viterbo utknęły z powodu chaosu politycznego i walk frakcji profrancuskiej i proniemieckiej. Podczas obrad doszło do wielu sporów, ponieważ każda z frakcji chciała wybrać swojego kandydata, blokując przeciwników.

Aby przyśpieszyć wybór nowego papieża, wstrzymano dostawy żywności kardynałom, i w końcu udało się wybrać Teobalda Viscontiego, który przyjął imię Grzegorz X. Właśnie wtedy wprowadzono formalne zasady dotyczące zamykania kardynałów w Kaplicy.

Jedno z najkrótszych konklawe odbyło się po śmierci Pawła V, który zmarł w 1621 roku. Trwało ono dwa dni i wybrano wtedy Grzegorza XV przez aklamację. Było to ostatnie konklawe w takiej formie, ponieważ wprowadzono nowe reguły, zgodnie z którymi do wyboru nowego papieża obowiązywać miało jedynie pisemne głosowanie.

Zaledwie jeden dzień dłużej trwało zgromadzenie kardynałów zwołane po śmierci Piusa XI w 1939 roku. Zakończyło się po trzech dniach wyborem kardynała Eugenio Pacellego, którzy przybrał imię Pius XII.

Papież Franciszek zmarł w poniedziałek o godzinie 7:35, w czasie rekonwalescencji po ciężkim zapaleniu płuc. Miał 88 lat i był jednym z najstarszych papieży w dziejach Kościoła. Jego pontyfikat trwał 12 lat i cztery miesiące.