To twoje oczy sprawiają, że wzgórza wyglądają na niemożliwe do zdobycia
Czy niewielkie wzniesienie zawsze wygląda tak samo? Naukowcy udowadniają, że ocena czy stok jest stromy czy nie, zależy od wysokości naszych oczu i kąta patrzenia. To dlatego wzgórze z daleka wydaje się dużo bardziej strome niż z bliska, ale też dzieci widzą je inaczej niż dorośli.
Zdarzyło Ci się kiedyś podejść pod niewielkie wzniesienie i pomyśleć: "O rany, no nie dam rady", żeby po chwili stwierdzić, że... droga wcale nie jest taka stroma? Badania psychologów z The Ohio State University pokazują coś niezwykle interesującego. Winna jest m.in. wysokość, na jakiej znajdują się nasze oczy, a więc perspektywa, z której patrzymy na stok.
Jeśli jedziesz w stronę wzgórza, które widzisz w oddali, zwykle wygląda ono dużo stromiej z daleka niż wtedy, gdy już jesteś u jego podnóża. Częściowo wynika to z tego, jak na nie patrzysz, zmienia się Twój kierunek spojrzenia względem obiektu - tłumaczy prof. Dennis Shaffer z kampusu OSU w Mansfield.
Eksperyment z rampą i matą do jogi ujawnia wysokość wzniesień
W jednym z eksperymentów badacze poprosili 36 osób o ocenę nachylenia drewnianej rampy. Ochotnicy patrzyli na cztery różne spadki z odległości około dwóch metrów, leżąc lub siedząc na macie do jogi. W kolejnym teście uczestnicy stali na trzecim szczeblu drabiny albo siedzieli po turecku na macie. Wnioski były jednoznaczne. Im niżej znajdował się poziom oczu, tym stromiej oceniano nachylenie rampy.
Generalnie ludzie przeceniają nachylenie powierzchni o współczynnik 1,5, więc większość uznałaby, że wzgórze o nachyleniu 30 stopni ma 45 stopni.
Zjawisko było jeszcze silniejsze, gdy odległość między wzrokiem a powierzchnią stoku była minimalna. Siedzący oceniali go wówczas jako bardziej stromy niż stojący, a leżący jeszcze bardziej zawyżali wynik.
Wysokość ma znaczenie. I to nie tylko w górach
Współautorka badań, studentka Brooke Hill, zwraca uwagę, że osoby niższe statystycznie częściej zawyżają ocenę stromizny niż wyższe. Może to tłumaczyć, dlaczego to samo wzgórze wygląda groźniej dla dziecka niż dla dorosłego, a siedząc w samochodzie osobowym odbieramy drogę inaczej niż siedząc wysoko w ciężarówce czy autobusie. - Nie zdajemy sobie sprawy, że jako ludzie postrzeganie to wszystko - mówi Hill.
Badacze już zauważyli zastosowanie tych obserwacji w praktyce - od projektowania pojazdów i systemów GPS po rozwiązania poprawiające bezpieczeństwo ruchu. W kolejnych eksperymentach zespół planuje testować różne punkty widzenia i metody manipulacji kątem patrzenia, by lepiej zrozumieć, jak nasza perspektywa kształtuje obraz świata.
Źródło: The Ohio State University
Publikacja: Dennis M. Shaffer et al, Angle of regard influences slant perception independent of distance, Perception (2025). DOI: 10.1177/03010066251350245
A jeśli już mowa o wzniesieniach, to spróbuj rozwiązać nasz quiz o Tatrach - bezsprzecznie najwyższych górach w Polsce (i jednak dość stromych obiektywnie patrząc).
Idziemy w Tatry!
