Podręczniki do kosza. To zmienia naszą wiedzę o kobietach i dzieciach epoki kamienia
Archeolodzy dokonali odkrycia, które ma szansę wywrócić do góry nogami nasze spojrzenie na role społeczne w epoce kamienia. Wykopaliska na łotewskim stanowisku Zvejnieki, datowanym na ponad 5 000 lat temu, ujawniły, że nie tylko mężczyźni byli chowani z kamiennymi narzędziami - kobiety i dzieci również. Dlaczego to takie istotne?
Do tej pory w interpretacjach życia społecznego epoki kamienia dominował stereotyp "mężczyzna-myśliwy", a rola kobiet często sprowadzana była do zajęć domowych i opieki nad rodziną. Najnowsze badania opublikowane w czasopiśmie PLOS One dowodzą jednak, że kobiety i dzieci w równym stopniu uczestniczyły w tworzeniu i użytkowaniu narzędzi kamiennych, a niektóre z nich były specjalnie wytwarzane i celowo łamane w ramach rytuałów pogrzebowych.
Nie tylko mężczyźni. Kobiety i dzieci też
Stanowisko archeologiczne Zvejnieki jest jednym z największych znanych cmentarzysk epoki kamienia w Europie. Znajduje się tam ponad 330 grobów, które pozwalają zajrzeć w strukturę społeczną i obyczaje pogrzebowe wczesnych społeczności kontynentu. Choć miejsce to było badane od dziesięcioleci, wcześniejsze badania często pomijały narzędzia kamienne w grobach, traktując je wyłącznie jako przedmioty użytkowe.
W najnowszym badaniu naukowcy zastosowali mikroskop o dużej rozdzielczości, aby zbadać sposób wytwarzania i użycia narzędzi. Okazało się, że były one wykorzystywane do obróbki skór zwierzęcych, a niektóre celowo łamane jako element rytuałów pogrzebowych. Podobne praktyki występowały w całym regionie wschodniego Bałtyku, co wskazuje na istnienie wspólnych tradycji rytualnych.
To badanie pokazuje, jak wiele jeszcze możemy dowiedzieć się o życiu i śmierci najwcześniejszych społeczności Europy, oraz że nawet najprostsze przedmioty mogą dostarczyć niezwykle cennych informacji o naszej wspólnej przeszłości i sposobach, w jakie ludzie reagowali na śmierć
Nowe badanie obala stereotypy
Analiza grobów wykazała, że kobiety były chowane z narzędziami kamiennymi równie często, a w niektórych przypadkach nawet częściej niż mężczyźni - tego typu przedmioty otrzymywały też dzieci i osoby starsze.
Specjaliści podkreślają, że odkrycia te obalają dotychczasowe przekonania o przypisanych kobietom wyłącznie rolach domowych. Anda Petrovic, współautorka badania, dodaje zaś, że nie możemy dłużej opierać naszych interpretacji na założeniach płciowych, bo narzędzia kamienne w grobach odgrywały ważną rolę w rytuałach żałobnych nie tylko mężczyzn, ale także kobiet i dzieci.
Nasze wyniki obalają stary stereotyp "mężczyzna-myśliwy", który dominował w badaniach nad epoką kamienia i niekiedy wpływał nawet na określanie płci niemowląt na podstawie tego, czy znajdowały się przy nich narzędzia kamienne
