Starożytni Egipcjanie pili halucynogenne koktajle podczas rytuałów
Znaleziono pierwszy fizyczny dowód potwierdzający obecność halucynogennych substancji w egipskim naczyniu. Potwierdza to pisemne zapisy i dawne mity o rytuałach i praktykach.
Naczynia używane przez starożytne cywilizacje pozwalają współczesnym badaczom na poznanie ówczesnego życia, w tym rozwoju rolnictwa, diety, czy handlu i używanych materiałów. Jednymi z niewielu zachowanych tego typu artefaktów są kubki z podobizną Besa, egipskiego boga lub demona strażnika czczonego za ochronę, płodność, uzdrawianie i magiczne oczyszczanie. Davide Tanasi, profesor z University of South Florida postanowił zbadać jeden z nich, znajdujący się od 1984 r. w Tampa Museum of Art.
- Egipcjanie od dawna spekulują, do czego mogły służyć kubki z głową Besa i do jakiego napoju, np. świętej wody, mleka, wina lub piwa - powiedział Branko van Oppen, kurator sztuki greckiej i rzymskiej w Tampa Museum of Art. - Eksperci nie wiedzieli, czy kubki te były używane w życiu codziennym, w celach religijnych czy w rytuałach magicznych.
Choć na podstawie mitów sformułowano na przestrzeni lat wiele teorii na temat tych naczyń, to tylko nieliczne poddano badaniom, które miały ujawnić, jakie substancje do nich nalewano. Prof. Tanasi postanowił odkryć ich tajemnice, wykonując analizy chemiczne i testy DNA. Pobrał próbkę z wewnętrznych ścianek kubka, które następnie zespół naukowców przeanalizował, łącząc liczne techniki analityczne.
- Po raz pierwszy udało nam się zidentyfikować wszystkie sygnatury chemiczne składników płynnego napoju zawartego w kubku Bes z Muzeum Sztuki w Tampie, w tym rośliny używane przez Egipcjan, z których wszystkie mają właściwości psychotropowe i lecznicze - powiedział prof. Tanasi.
W wazonie znajdował się koktajl narkotyków psychodelicznych, płynów ustrojowych i alkoholu, kombinacja prawdopodobnie używana w magicznym rytuale odtwarzającym egipski mit dotyczący płodności. Mikstura została doprawiona miodem, nasionami sezamu, orzeszkami piniowymi, lukrecją i winogronami, które były powszechnie używane, aby napój wyglądał jak krew.
Branko van Oppen przyznał, że badania uczą nas o rytuałach magicznych w okresie grecko-rzymskim w Egipcie. Egiptolodzy uważają, że tzw. Izby Besa w Sakkarze odwiedzane, aby zapewnić pomyślną ciążę, ponieważ w starożytnym świecie była ona pełna niebezpieczeństw.
- Religia jest jednym z najbardziej fascynujących i zagadkowych aspektów starożytnych cywilizacji - powiedział Tanasi. - Dzięki temu badaniu znaleźliśmy naukowe dowody na to, że mity egipskie mają jakąś prawdę i pomaga nam to rzucić światło na słabo poznane rytuały, które prawdopodobnie były wykonywane w Izbach Bes w Sakkarze, w pobliżu Wielkich Piramid w Gizie.
Kubek Bes jest obecnie eksponowany w Tampa Museum of Art i można go zobaczyć na wystawie "Prelude: An Introduction to the Permanent Collection". Zobacz model 3D kubka Bes wyprodukowany przez USF Institute for Digital Exploration.
Źródło: Davide Tanasi et al, Multianalytical investigation reveals psychotropic substances in a ptolemaic Egyptian vase, Scientific Reports (2024). DOI: 10.1038/s41598-024-78721-8
