Co daje mobilny internet 50-latkom?

Badanie "Mobilny internet 50+" - nowe media w rękach starszych użytkowników" przygotował i zrealizował zespół badaczy z Uniwersytetu Warszawskiego i Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej w Warszawie. Badanie ma za zadanie wskazać możliwe obecne i przyszłe wykorzystanie nowych mediów przez osoby powyżej 50. roku życia. W raporcie skupiono się na użytkownikach i korzyściach płynących z korzystania z nowych technologii przez osoby w wieku 50+.

Internet mobilny, jako sposób na niestarzenie się

W raporcie zebrano historie aktywnych, dojrzałych ludzi, którzy większą część swojego życia spędzili w przekonaniu, że najważniejsza jest praca i dobro innych - rodziny i dzieci. Nowe technologie dla osób powyżej 50. roku życia to przede wszystkim szansa na niestarzenie się. Przynależność do cyfrowego świata pozwala dotrzymać kroku współczesności. Sprawnym technologicznie 50-ciolatkom dana jest większa kontrola nad życiem i nad tym, kim są oraz co robią.

Badani starsi użytkownicy internetu są entuzjastyczni wobec możliwości, których dostarcza im technologia, a które młodsze pokolenia są częściej skłonne traktować, jako naturalne i oczywiste. Chcą poznać i dogłębnie zrozumieć technologie. Gotowi są poświęcić im więcej uwagi i czasu. Są jednak równocześnie bardziej ostrożni wobec technologii. Zachowują wobec nich pewien dystans, w przestrzeni fizycznej, jak i przestrzeni emocjonalnej.

Starsi chcą mieć poczucie prywatności

Pięćdziesięciolatkowie w sieci szukają albo anonimowych miejsc o charakterze czysto publicznym, gdzie są biernymi widzami, albo własnego, prywatnego zakątka sieciowego. Skala sieci przytłacza ich, podobnie, jak jej otwartość. Wyraźne granice między tym, co prywatne, a publiczne definiują ich sposoby zachowań w internecie. Jakkolwiek rozumieją, że młodsze pokolenia mają inne podejście, to sami nie zamierzają dostosowywać własnego rozumienia prywatności do standardów promowanych przez sieć.

Dla młodszych użytkowników bardzo ważna jest towarzyska sfera semi-publiczna, a rozległe relacje towarzyskie dzięki różnym cyfrowym usługom i serwisom uzyskują wyraziste medialne reprezentacje. Tymczasem dla starszych osób głównym środowiskiem funkcjonowania jest życie rodzinne oraz wąska grupa towarzyska.

Komputer obok telewizora

Terenowe obserwacje sugerują zmieniającą się rolę telewizji nie tylko wśród młodszych, ale i wśród starszych. W domach rozmówców serwisy telewizyjne i gazety były wypierane przez portale informacyjne. Badani użytkownicy chętnie korzystali z portali informacyjnych, samodzielnie porównując kilka źródeł informacji (np. 2-3 portale). Badani byli również żywo zainteresowani komentarzami innych internautów - w poczuciu badanych rozmówców, dyskusje w portalach stają się ważnym zwierciadłem naszego społeczeństwa.

Powody korzystania z internetu mobilnego:

- Aktywność sieciowa starszych użytkowników powiązana jest przede wszystkim z pracą i wyszukiwaniem informacji

- Posiadanie internetu na własność, wyrwanie się spod dominacji dzieci (model: internet stacjonarny dla dzieci, mobilny - dla rodziców, wynika to m.in. z potrzeby samodzielnego przeglądania zasobów sieciowych, nie spychania "na drugie miejsce w kolejce")

- Uwolnienie się od biurka w pracy (możliwość pracy poza domem, zabrania laptopa ze sobą na działkę, pracy w niestandardowych godzinach)

- Usprawnienie życia zawodowego (możliwość wykonywania pracy na bieżąco, np. bez konieczności zabierania jej do domu)

- Rozrywka (przeważnie jednak przyoblekana w inne potrzeby, np. dostęp do informacji, potrzeba komfortu, dostęp do okazji handlowych)

- Możliwość zabrania internetu "w gości" (możliwość współużytkowania internetu ze znajomymi i rodziną)

Starsi czyli lepsi niż młodsi

Starsi użytkownicy oceniani są przez pryzmat młodych. To, co i w jaki sposób robią w internecie, porównywane jest do tego, co i jak robią młodzi. Nierzadko porównania te wypadają na niekorzyść seniorów. W efekcie dyskurs o starszych internautach zdominowany jest przez mówienie o problemach, ograniczonych kompetencjach, braku umiejętności.

Ten rodzaj "cyfrowego usztywnienia" nie znajduje odzwierciedlenia w typowych badaniach technologicznych kompetencji. Badani użytkownicy za każdym razem osiągali zamierzony cel: wysyłali maile z załącznikami, korzystali z wyszukiwarki, dodawali zdjęcia do internetowej galerii, etc., jednak to wszystko robili w dużo wolniejszym rytmie niż można by oczekiwać, nierzadko popełniając po drodze pomyłki, które częściej były wynikiem niezręczności, niż niewiedzy.

Warto jednak dodać, że niektórzy dzisiejsi pięćdziesięciolatkowie, uważani powszechnie za posiadających niskie kompetencje związane z nowoczesnymi technologiami, jeszcze klika lat temu zaliczali się do grona early adopters. Byli pionierami wprowadzającymi i wykorzystującymi najnowsze rozwiązania, z których teraz powszechnie korzystają głównie młodzi użytkownicy.