Jak powstało pierwsze pismo? Naukowcy mają nowy trop
Badacze z Uniwersytetu w Bolonii dokonali istotnego odkrycia, które rzuca nowe światło na początki pisma. W pracy opublikowanej w czasopiśmie Antiquity wskazują na związek między wzorami wyrytymi na 6-tysiącletnich pieczęciach cylindrycznych z Mezopotamii, czyli kolebce cywilizacji a piktogramami w protoklinowym piśmie - formie pisma, która wyprzedzała klasyczne pismo klinowe.
Pismo klinowe, stworzone przez Sumerów około 3000 roku p.n.e., jest jednym z najstarszych znanych systemów pisma na świecie. Wyryte na glinianych tabliczkach, początkowo pojawiło się w starożytnym mieście Uruk, które obecnie znajduje się na terytorium Iraku. Przez lata odkryto tysiące tabliczek oraz małe kamienne pieczęcie cylindryczne, które były wykorzystywane jako rodzaj podpisów. Nowe badania mogą być kluczowym elementem tej układanki, która pomoże lepiej zrozumieć, jak i dlaczego ludzie stworzyli systemy pisma.
Prof. Silvia Ferrara, główna autorka badań, wyjaśnia, że zespół badaczy postawił sobie za cel sprawdzenie, czy tradycyjna teoria o narodzinach pisma w Mezopotamii w IV tysiącleciu p.n.e. jest rzeczywiście prawdziwa - w wyniku ich pracy, po raz pierwszy połączono system pieczęci cylindrycznych z wynalezieniem pisma.
Badania nad pieczęciami cylindrycznymi
Wykonane z kamienia pieczęcie cylindryczne były stosowane zarówno jako narzędzia do podpisywania dokumentów, jak i część systemu rachunkowego, który śledził handel i produkcję rolną oraz tekstylną. Badacze zauważyli, że niektóre obrazy wyryte na pieczęciach cylindrycznych przypominają piktogramy, które były stosowane w protoklinowym systemie pisma używanym w Uruk kilka stuleci później. Te odkrycia są pierwszymi dowodami wskazującymi na związek między pieczęciami cylindrycznymi a wynalezieniem pisma. Zdaniem badaczy, były one istotnym impulsem do stworzenia bardziej złożonych systemów zapisywania informacji.
Zrozumieliśmy, że pieczęcie cylindryczne, które stanowiły część sieci wymiany między Uruk a innymi miastami, miały decydujące znaczenie w powstaniu pisma
Badacze, w tym Kathryn Kelley i Mattia Cartolano, podkreślają, że ich celem było zrozumienie, co skłoniło ludzi do przejścia na system pisma: "Chcieliśmy odkryć, jak technologia pieczęci cylindrycznych, która początkowo służyła do zabezpieczania przedmiotów, mogła stać się fundamentem do stworzenia pisma". Zwłaszcza że badania pokazują, że te pierwsze znaki z pieczęci cylindrycznych są obecne przed wynalezieniem pisma i są używane w podobny sposób.
Przełom w historii pisma
I choć badacze nie twierdzą, że pieczęcie cylindryczne były jedynym źródłem pisma, ich odkrycie dodaje nowe spojrzenie na ewolucję sposobów komunikacji i zapisywania informacji. Jak twierdzą, pokazują konkretne dowody, które wskazują, że przedliterackie tradycje obrazkowe, jak pieczęcie cylindryczne, były częścią impulsu do zmiany technologii informacji i stworzenia pisma.
Przypominamy, że pismo pojawiło się niezależnie w kilku różnych częściach świata, a jego wynalezienie obejmowało Mezopotamię, Egipt, Chiny i kulturę Majów w Ameryce Środkowej. Współczesne badania wskazują na możliwe istnienie piątego pisma, związanego z Wyspą Wielkanocną, którego jeszcze nie udało się odszyfrować:
Na przykład, w przypadku Wyspy Wielkanocnej mamy obecnie więcej niż tylko pośrednie dowody, które skłaniają nas do myślenia, że jest to rzeczywiście piąte wynalezione pismo na świecie
***
Bądź na bieżąco i zostań jednym z 90 tys. obserwujących nasz fanpage - polub Geekweek na Facebooku i komentuj tam nasze artykuły!
