Naukowcy donoszą, że przez kokainę ludzkie mózgi szybciej się „starzeją”

Według szacunków, w USA przynajmniej jedna na pięć osób zażywających kokainę staje się od niej uzależniona. Naukowcy wciąż próbują zrozumieć proces zakłócania połączeń między komórkami w mózgu za sprawą narkotyku.

Jednym z wyjaśnień tego uzależnienia może być to, że niekodujące modyfikacje DNA znajdujące się wewnątrz komórek mózgu zmieniają sposób, w jaki geny są włączane i wyłączane. Naukowcy przyjrzeli się zmianom epigenetycznym, które zachodzą w regionie pola Brodmanna 9 (BA9). Pola te są obszarami kory mózgu u człowieka i naczelnych, w sumie jest ich 44.

Pole 9 znajduje się w korze przedczołowej - miejsce to uważane jest za ważny obszar dla samoświadomości i kontroli hamującej. Z powodu uzależnienia te dwie rzeczy zaczynają się "mieszać".

Naukowcy podkreślają, że większość wiedzy o kokainie i jej wpływu na mózg bazuje na badaniach na myszach. Niewiele jest analiz skupiających się na trwałych skutkach zażywania tego narkotyku na ludzką tkankę mózgową.

W nowych badaniach naukowcy pobrali tkanki mózgowe z 21 ciał osób uzależnionych od kokainy, dzięki czemu mogli dosłownie zajrzeć do środka tego organu. Jednocześnie pozyskali próbki z mózgów 21 ciał osób nieuzależnionych od kokainy.

Badacze zauważyli, że w obszarze BA9 kumulują się zmiany chemiczne (grupy metylowe) i "choroby związane z wiekiem". Specjaliści uważają, że metylacja DNA jest jedną z molekularnych cech starzenia. Większa liczba grup metylowych zmniejsza aktywność genów, gdyż komórka nie może już uzyskać dostępu do zawartych w nich instrukcji genetycznych.

Jednocześnie naukowcy mogą wykorzystać tzw. zegar epigenetyczny, by zobaczyć, czy tkanki starzeją się szybciej lub wolniej względem ich oczekiwanego wieku chronologicznego. Jak powiedziała Stephanie Witt z Centralnego Instytutu Zdrowia Psychicznego w Niemczech: - Wykryliśmy tendencję do silniejszego biologicznego starzenia się mózgu u osób z zaburzeniami związanymi z używaniem kokainy w porównaniu z osobami bez zaburzeń związanych z używaniem kokainy. Może to być spowodowane procesami chorobowymi związanymi z kokainą w mózgu, takimi jak zapalenie lub śmierć komórki.

Badacze są zdania, że te zmiany molekularne mogą przyczyniać się do powstania następnych zmian funkcjonalnych i strukturalnych "wyższego poziomu", które mogą z kolei skutkować behawioralnymi aspektami uzależnienia.

Okazało się, że w sekwencjach, które wykazywały najsilniejsze zmiany w metylacji DNA, były dwa geny, które regulują zachowanie - uzyskane wyniki, zatem potwierdziły wcześniejsze analizy wykonywane u gryzoni. W swoim artykule naukowcy napisali: "W BA9 zaobserwowaliśmy tendencję do epigenetycznego przyspieszenia wieku u osób z zaburzeniami zażywania kokainy [...] Potwierdza to wnioski z wcześniejszych badań, które donoszą o silnym wpływie kokainy na obwody nerwowe w ludzkiej korze przedczołowej".

Naukowcy podkreślają, że należy przeprowadzić podobne badania na większej grupie badawczej, by sprawdzić, jakie zmiany molekularne kumulują się w ludzkich mózgach w czasie i przy ciągłym zażywaniu narkotyków.

- Ponieważ oszacowanie wieku biologicznego jest bardzo nową koncepcją w badaniach nad uzależnieniami i wpływa na nią wiele czynników, konieczne są dalsze badania w celu zbadania tego zjawiska, z większymi rozmiarami próby, niż było to możliwe tutaj - powiedziała Witt. Badania zostały opublikowane w czasopiśmie Frontiers in Psychiatry.