Tajemnica choroby weteranów z Zatoki Perskiej. Naukowcy potwierdzili przyczynę
Po ponad trzech dekadach od wojny w Zatoce Perskiej naukowcy przedstawili pierwszy tak mocny dowód na biologiczny mechanizm stojący za tajemniczą chorobą tysięcy weteranów. Wyniki nowych badań potwierdzają, że kluczowy problem dotyczy uszkodzonego systemu produkcji energii w komórkach mózgu.
Od lat 90. XX w. tysiące żołnierzy wracających z Zatoki Perskiej zgłaszały te same, uporczywe dolegliwości - zmęczenie, bóle, problemy z pamięcią, zaburzenia równowagi, wysypki, depresję. Przez trzydzieści lat choroba uchodziła za jedną z największych zagadek powojennej medycyny. Teraz naukowcy z UT Southwestern Medical Center potwierdzili, że u jej podstaw leży zaburzone działanie mitochondriów, czyli struktur odpowiedzialnych za wytwarzanie energii w komórkach.
Przełomowe spojrzenie w głąb mózgu
Zespół kierowany przez dr. Roberta Haleya wykorzystał nowoczesną odmianę rezonansu magnetycznego, która pozwala ocenić poziom kluczowych substancji odzwierciedlających stan komórek mózgowych. Badacze ustalili, że charakterystyczne dla Gulf War illness nieprawidłowości w tych wskaźnikach nie wynikają z obumierania neuronów, ale z problemów z wytwarzaniem energii.
Nasze badania pokazują, że ci weterani nie mają uszkodzonych neuronów, co byłoby nieuleczalne, ale zaburzoną równowagę energetyczną, co sugeruje, że ich wyniszczające objawy mogą odpowiadać na nowe terapie.
To właśnie przewlekłe zaburzenie energetyczne, prowadzące do stałego stanu zapalnego w mózgu, zdaniem autorów tłumaczy pełne spektrum objawów obserwowanych u weteranów. Wyniki wpisują się w wcześniejsze ustalenia, według których choroba jest związana z niskopoziomową ekspozycją na sarin (silnie toksyczny fosforoorganiczny związek chemiczny z grupy fosfonianów, stosowany jako bojowy środek trujący, zaliczany do grupy środków paralityczno-drgawkowych) uwolniony po zbombardowaniu irackich zakładów broni chemicznej.
Co dalej z wyjaśnieniem wpływu sarinu?
Kolejny etap badań ma odpowiedzieć na pytanie, w jaki sposób kontakt z sarinem mógł doprowadzić do długotrwałej zapaści energetycznej w komórkach. Naukowcy podkreślają, że pełne zrozumienie tego mechanizmu otwiera drogę do leczenia, które złagodzi chroniczny stan zapalny i przyniesie realną ulgę. Dla tysięcy weteranów może to być pierwszy przełom od czasów powrotu z frontu.
Źródło: UT Southwestern Medical Center
Publikacja: Sergey Cheshkov i in., Decadelong low basal ganglia NAA/tCr from increased tCr assists ATP depletion from mitochondrial dysfunction and neuroinflammation in Gulf War illness, Scientific Reports (2025). DOI: 10.1038/s41598-025-24099-0
