W końcu ujawnili sekret najbardziej śmiercionośnego patogenu na świecie

Pseudomonas aeruginosa, czyli pałeczka ropy błękitnej jest Gram-ujemną bakterią zazwyczaj żyjącą w glebie i w wodzie. Specjaliści podają, że jest jednym z najgroźniejszych drobnoustrojów powodujących zakażenia wewnątrzszpitalne. Niestety leczenie zakażenia jest wyjątkowo trudne ze względu na dużą oporność tego patogenu na antybiotyki. Bakteria ta znalazła się także na szczycie listy WHO dotyczącej priorytetowych patogenów dla badań i rozwoju nowych antybiotyków.

Zdolności adaptacyjne tego patogenu są niezwykłe, potrafi on przetrwać nawet w paliwie lotniczym. Jest to olbrzymim problemem zwłaszcza dla szpitali, gdzie bakteria jest dokumentowana w nawet najbardziej sterylnych pomieszczeniach.

Każdego roku na całym świecie w wyniku zakażenia bakterią P. aeruginosa umiera ponad 500 tysięcy ludzi. Zazwyczaj wspomniana bakteria jest niebezpieczna tylko dla ludzi z obniżoną odpornością. Jednakże patogen może wykorzystać niemal każdą lukę w naszym układzie odpornościowym. Właśnie ta wyjątkowa cecha skłoniła naukowców do zastanowienia się, co może się kryć za tą tajemnicą.

Na podstawie 596 blisko spokrewnionych szczepów bakterii, które zostały pobrane z ponad 9800 źródeł z całego świata (niektóre pochodzą nawet z 1900 roku!) opracowano genetyczne drzewo genealogiczne patogenu.

W trakcie badań okazało się, że jedynie 21 szczepów jest odpowiedzialnych za zdecydowaną większość infekcji. Badacze wskazują, że wyjątkowa zjadliwość bakterii wyewoluowała w ostatnich dwóch stuleciach.

Zauważono także, że kilka szczepów wyewoluowało silne powinowactwo względem osób chorych na mukowiscydozę. Analizy wykazały, że szczepy te stworzyły ukierunkowane metody przenikania do organizmów osób z mukowiscydozą, omijając układ odpornościowy. Jednocześnie drobnoustroje kumulowały się w tych samych komórkach odpornościowych, które miały niszczyć patogeny. Następnie dochodziło do ewolucji bakterii, które potem zaczęły wymieniać się informacjami dotyczącymi oporności tak jak...przepisami kulinarnymi.

Naukowcy stwierdzili, że nowe odkrycia dobitnie pokazują niesamowite możliwości patogenu do wykorzystywania swoich zdolności adaptacyjnych do życia w nowych niszach w ekstremalnych środowiskach. Taka umiejętność daje tym bakteriom przestrzeń do gromadzenia i tworzenia nowych metod ekspansji i kolejnego skoku ewolucyjnego.

Teraz pojawiła się jeszcze większa presja, by opracować nowe mechanizmy badań przesiewowych, czy metod izolacji. Specjaliści są zgodni, że zbieranie wiedzy o mocnych stronach patogenu jest niezbędne w stworzeniu skutecznej metody, która mogłaby go powstrzymać. 

Wyniki badań zostały opublikowane w międzynarodowym i prestiżowym czasopiśmie naukowym Science.