27 trąb powietrznych jednego dnia. Nowy raport IMGW o tornadach
Tornada najczęściej kojarzymy ze słynną Aleją Tornad w Stanach Zjednoczonych. Gigantyczne wiry powietrza niszczą wszystko na swojej drodze, pozostawiając sterty drewnianych konstrukcji i gruzu. Ale i w Polsce spotkamy się z tym zjawiskiem. Każdego roku na terenie naszego kraju występuje kilkanaście, a nawet kilkadziesiąt trąb powietrznych, niektóre o dość dużej sile. 31 lipca 2024 IMGW opublikowało nowy raport o tornadach w Polsce.
Co to jest trąba powietrzna/tornado?
Trąba powietrzna to kolumna silnie wirującego powietrza, która ma kontakt zarówno z chmurą burzową - cumulonimbusem, jak i podłożem. Powstaje w momencie kontaktu powietrza ciepłego i chłodnego. Jeżeli unoszące się ciepłe powietrze ma wystarczająco dużo siły, może sprawić, że wiatr, czyli poziomy ruch powietrza będzie odchylany do góry w kierunku pionowym. Nazwy trąba powietrzna i tornado używane są zamiennie.
Meteorolodzy w zależności od rodzaju powstawania wyróżniają trąby powietrzne związane z mezocyklonem i trąby powietrzne niezwiązane z mezocyklonem. Pierwsze występują gdy w chmurze cumulonimbus (Cb) obecny jest rotujący prąd wstępujący nazywany mezocyklonem. Wówczas taką komórkę burzową określamy mianem superkomórki burzowej. W tym przypadku trąby powietrzne są najsilniejsze i mogą przemieszczać się na znaczne odległości, powodując duże szkody. Są też groźne dla zdrowia i życia.
Te niezwiązane z mezocyklonem związane są również z wirującym wiatrem związanym z występowaniem zbieżności wiatru i pionowymi ruchami powietrza w obrębie chmur Cb. Zalicza się do nich trąby lądowe i wodne.
Do określenia intensywności tornad określa się skale pozwalające oszacować prędkość wiatru na podstawie spowodowanych przez nie szkód. Do niedawna powszechnie wykorzystywano sześciostopniową skalę Fujity (F0-F5), która zastępowana jest skalami zmodyfikowanymi, które usuwają ograniczenia oryginalnej skali.
Występowanie trąb powietrznych w Polsce
Według raportu IMGW, w latach 2010-2023 zanotowano 226 przypadków występowania trąb powietrznych, a dokładnie:
- 2 o sile F3 (prędkość wiatru szacowana na 254-332 km/h),
- 27 o sile F2 (181-253 km/h),
- 47 o sile F1 (117-180 km/h),
- 24 o sile F0 (64-116 km/h).
W 126 przypadkach nie określono intensywności, co ma związek przede wszystkim z występowaniem ich w obrębie Bałtyku. Wobec braku zniszczeń nad powierzchnią wody nie ma możliwości ich klasyfikacji.
W podanym wyżej okresie trąby powietrzne najczęściej występowały w obrębie Wybrzeża, przede wszystkim w okresie wrzesień-październik. W przypadku obserwacji lądowych najczęściej pojawiały się w centrum, na południu i południowym wschodzie kraju. Z pewnością w oczy rzuca się zagęszczenie trąb powietrznych w woj. wielkopolskim. Jest to związane z zaledwie jednym dniem. 17 lutego 2022 roku w całej Polsce zanotowano aż 27 tornad, z czego 15 o sile F2. Pozostałe przypadki wystąpiły we wschodniej części kraju. Było to związane z nadejściem głębokiego niżu "Dudley". Inne silne trąby powietrzne wystąpiły także 15 sierpnia 2008 roku w woj. opolskim, śląskim i łódzkim oraz 14 lipca 2012 roku w Borach Tucholskich.
Średnio każdego roku na obszarze Polski powstaje co najmniej 10 trąb powietrznych. Występują najczęściej od maja do września, choć w jak pokazuje przypadek z obszaru Wielkopolski, mogą tworzyć się również w chłodnej porze roku, jeśli tylko będą odpowiednie warunki. Najczęściej formują się między godziną 12.00 a 18.00.
Źródło: Raport IMGW "Trąby powietrzne w Polsce".
***
Co myślisz o pracy redakcji Geekweeka? Oceń nas! Twoje zdanie ma dla nas znaczenie.
***
Bądź na bieżąco i zostań jednym z 90 tys. obserwujących nasz fanpage - polub Geekweek na Facebooku i komentuj tam nasze artykuły!
