Czechy i Ukraina uruchomiły wspólny projekt satelity szpiegowskiego Drak

Za sprawą wypowiedzi redaktora naczelnego czeskiej gazety Armadni Noviny dla ukraińskiego serwisu Militarnyi dowiedzieliśmy się więcej o czesko-ukraińskim porozumieniu w ramach rozpoznania satelitarnego. Jak wyjaśnił Jan Hrochman, Czechy i Ukraina już w październiku 2022 roku zdecydowały się na utworzenie wspólnej grupy obronnej, której celem jest współpraca w dziedzinie monitoringu satelitarnego. Udzielił on także informacji na temat postępów inicjatywy, w ramach której zainicjowano projekt budowy niezależnej sieci wywiadowczej opartej na satelitach.

Jej kluczowym elementem jest satelita TROLL, opracowany przez czeską firmę TRL Space z siedzibą w Brnie, który został pomyślnie wyniesiony na orbitę w styczniu 2025roku. Jest on wyposażony w hiperspektralną kamerę z obiektywem o średnicy 100 mm, który umożliwia uzyskiwanie obrazów powierzchni Ziemi charakteryzujących się terenowym rozmiarem piksela (GSD) poniżej 5 metrów.

W przeciwieństwie do tradycyjnych kamer działających w widzialnym spektrum (RGB), kamera hiperspektralna pozwala analizować fizyczną i chemiczną strukturę obiektów, co jest przydatne w takich dziedzinach jak rolnictwo, geologia czy monitorowanie jakości wody. W kontekście wojskowym technologia ta może służyć do wykrywania zamaskowanych obiektów, analizowania zmian na powierzchni terenu oraz monitorowania infrastruktury energetycznej.

Co ciekawe, TROLL jest dopiero trzecim satelitą wyposażonym w kamerę tego typu umieszczonym na orbicie - przelatuje nad Czechami od pięciu do siedmiu razy dziennie, za każdym razem fotografując pas o szerokości około 120 kilometrów (może oczywiście fotografować dowolne zakątki naszej planety). Tradycyjnie przetwarzanie zdjęć wymaga przesłania danych na Ziemię, ale TROLL otrzymał oprogramowanie bazujące na elementach sztucznej inteligencji od startupu Zaitra, umożliwiające analizę danych bezpośrednio na pokładzie - system filtruje tylko istotne dane i przesyła je do czeskiej stacji kontrolnej za pośrednictwem szyfrowanej komunikacji firmy Corac.

Satelita jest też wyposażony w LIDAR (Light Detection And Ranging) służący do mapowania i śledzenia satelitów na orbicie okołoziemskiej. W ten sposób możliwe jest katalogowanie interesujących satelitów, np. tych, które mają znaczenie dla obronności Czech i jej sojuszników. TRL Space planuje wystrzelić jeszcze dziewięć takich satelitów do 2030 roku.

Kolejnym istotnym elementem konstelacji będzie satelita Drak, obecnie rozwijany przez firmy zrzeszone w Brno Space Cluster, z TRL Space jako głównym integratorem. Drak jest projektowany specjalnie dla Sił Zbrojnych Ukrainy we współpracy z ukraińskimi specjalistami technicznymi. Jak podkreśla serwis Militarnyi, Drak nie jest TROLLEM, zostanie zbudowany na większej platformie i zamiast kamery hiperspektralnej będzie miał tradycyjną o bardzo wysokiej rozdzielczości - terenowy rozmiar piksela (GSD) poniżej 1 metra - co zapewni większą szczegółowość w zakresie wywiadu operacyjnego.

Satelita będzie należał do kategorii mikrosatelitów i będzie ważył od 50 do 150 kilogramów, ale ze względów bezpieczeństwa pozostałe informacje, w tym wymiary, są utajnione. Wiadomo jednak, że będzie fotografował terytorium Ukrainy kilka razy dziennie i dostarczał stronie ukraińskiej informacji o ruchach wojsk rosyjskich - to właśnie ona będzie bezpośrednio kontrolować satelity i mieć bezpośredni dostęp do obrazów.

Współpraca ta nabiera szczególnego znaczenia w kontekście niedawnych obaw dotyczących spójności wsparcia wywiadowczego ze strony Zachodu dla Ukrainy. Na początku tego roku władze USA tymczasowo ograniczyły dostęp do niektórych rządowych i komercyjnych usług obrazowania satelitarnego, w tym danych od firm takich jak Maxar. Chociaż dostęp ten został później w pełni przywrócony, incydent uwydatnił zależność Ukrainy od zewnętrznych źródeł informacji wywiadowczych. Partnerstwo z czeskim przemysłem w zakresie dedykowanych zdolności rozpoznawczych pozwala Ukrainie zmniejszyć tę zależność i zwiększyć swoją autonomię operacyjną w gromadzeniu danych wywiadowczych.