Kolejne problemy z F-35. Znów problemy z silnikami

Jak ujawnił Departament Obrony USA, 41 z 283 samolotów wielozadaniowych F-35A Lightning II należących do USAF, zostało uziemionych z powodu problemów z silnikami F135. Kolejne maszyny uziemił także Korpus Piechoty Morskiej i Marynarka Wojenna. Nie są to pierwsze poważne zastrzeżenia do silników.

Niedługo do Polski trafią pierwsze F-35. Na zdjęciu włoski F-35 i polski F-16 podczas wspólnych ćwiczeńMONdomena publiczna

Podczas przesłuchania przed podkomisją sił lotniczych i lądowych komisji sił zbrojnych Kongresu USA, dyrektor wykonawczy biura programowego F-35, gen. Eric Fick poinformował, że 41 samolotów wielozadaniowych F-35A Lightning II należących do wojsk lotniczych, zostało uziemionych z powodu problemów z silnikami turbowentylatorowymi F135.

Ten sam problem dotyczy również dwóch samolotów z US Navy i Korpusu Piechoty Morskie oraz trzech kolejnych użytkowników eksportowych - łącznie 46 egzemplarzy.W przypadku USAF problem dotyczy niecałych 15 procent floty, która liczy 283 egzemplarze (stan na 8 maja). Wszystkie powyższe egzemplarze zostały uziemione z powodu wykrycia szybszego niż oczekiwano stopnia zużycia powłok termoochronnych na łopatkach wirnika turbiny, które są wykonane ze stopu wapniowo-magnezowo-glinowo-krzemianowego.Stosunkowo wysoki stopień niesprawności samolotów należących zwłaszcza do USAF wynika z faktu, iż z naprawami zdegradowanych powłok CMAS nie nadąża ośrodek serwisowy silników serii Pratt & Whitney F135 o nazwie F135 Heavy Maintenance Center, mieszczący się w bazie lotniczej Tinker w stanie Oklahoma. Od 2014 roku odbywa się tam serwis i naprawy silników samolotów F-35 sił zbrojnych USA i większości użytkowników eksportowych.Co istotne, pierwsze informacje o opóźnieniu prac przy F135 realizowanych w bazie Tinker pojawiły się już w dwa lata temu. Szefostwo zakładów ostrzegało wówczas, że jeśli problemy związane z nadmiarowymi pracami naprawczymi i konserwacyjnymi związanymi z przekazywaniem większej liczby silników niż oczekiwano, spowodują, że 5-6 procent samolotów F-35 może zostać uziemionych do 2022. Jeśli natomiast nie zostaną rozwiązane, stopień braku gotowości może wzrosnąć do nawet 20 procent w przypadku samych tylko USAF.

Rząd Szwajcarii poparł zakup 36 amerykańskich myśliwców F-35AAFPTV AFP

Ograniczenia i środki zaradcze

Warto zauważyć, iż problemy z zakładaną żywotnością elementów silników F-135 była powodem redukcji planowanych na ten rok pokazów zespołu demonstracyjnego F-35A Demonstration Team z 388. Skrzydła Myśliwskiego USAF z bazy lotniczej Hill w stanie Utah.Z drugiej strony USAF, jak i przemysł deklarują wprowadzanie środków zaradczych, które mają zniwelować istniejące problemy. W ubiegłym miesiącu informowano, że w F135 Heavy Maintenance Center trwają prace nad skróceniem czasu pełnej konserwacji i serwisowania pojedynczego silnika z ponad 200 do około 122 dni. Z kolei spółka Pratt & Whitney informowała, że w ubiegłym roku wprowadziła modyfikację łopatek wirnika turbiny w nowych silnikach, a takie same prace są prowadzone przy silnikach już serwisowanych w bazie Tinker.Choć problemy z F135 wydają się być tymczasowe, warto mieć na uwadze, iż USAF rozważa ewentualne zastąpienie ich w przyszłości bardziej wydajnymi trójprzepływowymi silnika turbowentylatorowymi o zmiennym stosunku obiegu zimnego do gorącego w ramach programu AETP. Opracowywane są konstrukcje dwóch producentów: General Electric z XA100-GE-100 oraz Pratt & Whitney z dwoma XA100 i Growth Option 2.0

Kolejne problemy

Komisje kongresu zastanawiają się nad rosnącymi w lawinowym tempie kosztami użytkowania F-35. Przykładem są właśnie silniki Pratt & Whitney F135. Z powodu nieplanowanych wymian turbiny wysokiego ciśnienia, silniki są eksploatowane znacznie krócej niż zakładano. W dodatku samoloty częściej bywają w warsztatach i spędzają tam znacznie więcej czasu.Z tego powodu Amerykanie zastanawiają się nad sensem zakupów kolejnych maszyn tego typu. John Garamendii, przewodniczący podkomisji ds. gotowości bojowej podkreślił, że obecne koszty utrzymania kupowanych przez siły powietrzne F-35A są o około 47 proc. wyższe niż to, co może wydać obecnie USAF. Oznacza to, że armia znacznie niedoszacowała budżet na utrzymanie maszyn.

Z tego powodu Amerykanie zastanawiają się czy jest sens kupować kolejne maszyny tego typu. Takich wątpliwości nie ma polski rząd.

Holenderskie F-35. Pierwsze Lightingi II w Europie

Pierwsze dwa F-35A przeznaczone dla Królewskich Holenderskich Sił Powietrznych wylądowały pod koniec maja. Już 11 czerwca zostały publicznie zaprezentowane podczas pokazów lotniczych Royal Netherlands Air Force Open Days 2016. Holendrzy kupili 37 myśliwców F-35A, co ma kosztować minimum 6 mld dolarów. Nowe myśliwce mają zastąpić używane dotychczas F-16AM/BM.