Czym są kąpiele leśne i jak wpływają na nasze zdrowie?

W latach 80. japoński rząd zauważył, że pracownicy są coraz bardziej zestresowani, coraz więcej czasu spędzają przed ekranami komputerów co przyczynia się do powstawania stresu technologicznego. Aby dać obywatelom przestrzeń do odpoczynku, przeznaczono na ten cel część lasów. W ciągu ostatnich 18 lat powstały 62 leśne kliniki kąpielowe, w których kuracje są przepisywane pacjentom na receptę. Kierowane były tam przede wszystkim osoby skarżące się na stres, z wysokim ciśnieniem krwi, problemami kardiologicznymi.

Intuicyjnie wiemy, że spacerowanie po lesie jest korzystne dla naszego zdrowia. Jednak naukowcy zaczęli bliżej przyglądać się tej aktywności aby dowiedzieć się co się dzieje dokładnie. Badania przeprowadzone na 12 ochotnikach wykazały, że dwugodzinna kąpiel leśna obniża skurczowe ciśnienie krwi. Wyniki opublikowano w 2021 r. w International Journal of Environmental Research and Public Health. 

Trzy lata wcześniej, w czasopiśmie Frontiers in Public Health, opublikowano wyniki badań przeprowadzonych na 485 mężczyznach, w których naukowcy wykazywali pozytywny wpływ lasu na regulację zmienności rytmu serca. Wyniki z tego samego roku opublikowane w Biomedical and Environmental Sciences wykazały znaczną poprawę zdrowia u pacjentów z przewlekłą niewydolnością serca po odbyciu dwóch czterodniowych kuracji. Z kolei pięciodniowa wycieczka do lasu wpłynęła na wzrost liczby komórek, które są częścią mechanizmu obronnego organizmu przez nowotworami. Ukazały się w czasopiśmie Oncotarget.

Pozytywny wpływ na zdrowie jest wynikiem nie tylko ruchu, ale także olejków eterycznych zwanych fitoncydami, które fizycznie oddziałują na nasz organizm regulując jego pracę. To właśnie ich zapach czujemy wchodząc do lasu. Jeśli chodzi o korzyści psychologiczne, to kąpiele leśne zmniejszają poziom lęku i poprawiają nastrój.

Idąc na zwykły spacer równocześnie możemy rozmawiać przez telefon, słuchać muzyki lub rozmyślać o bieżących problemach. Kąpiel leśna to, zgodnie z japońską sztuką shinrin-yoku, całkowite zanurzenie się w naturze wszystkimi zmysłami. To swego rodzaju medytacja, wyciszenie. Moment, podczas którego odetniemy swoje myśli od codziennych zmartwień. 

W trakcie kuracji leśnej można przystanąć na chwilę, zamknąć oczy i skoncentrować się na odgłosach natury. Wsłuchać się w śpiew ptaków, szum płynącej wody, ruch liści na drzewach. Zwrócić uwagę na otoczenie, jego kolory. Nic nie stoi na przeszkodzie, aby dotknąć ręką mchu, kory drzew, poczuć ich fakturę.

W Europie również od dłuższego czasu prowadzone są badania nad terapeutycznymi wartościami krajobrazu, które można wykorzystać zarówno w rehabilitacji jak i poprawy codziennej jakości życia. Służą one m.in. w celu projektowania ogrodów terapeutycznych, ale znajdują swoje zastosowanie także w projektowaniu przestrzeni publicznej, w tym parków miejskich.

Źródła:

1. Jones, R., Tarter, R., Ross, A.M., 2021, Greenspace Interventions, Stress and Cortisol: A Scoping Review. International Journal of Environmental Research and Public Health, 18(6):2802. https://doi.org/10.3390/ijerph18062802

2. Kobayashi, H., Song, C., Ikei, H., Park, B-J., Lee, J., Kagawa, T., Miyazaki, 2018, Forest Walking Affects Autonomic Nervous Activity: A Population-Based Study. Frontiers in Public Health, 6, https://doi.org/10.3389/fpubh.2018.00278(opens in new tab) 

3. Mao, G.X., Cao, Y.B., Yang, Y., Chen, Z.M., Dong, J.H., Chen, S.S., Wu, Q., Lyu, X.L., Jia, B.B. Yan, J., Wang, G.F., 2018, Additive Benefits of Twice Forest Bathing Trips in Elderly Patients with Chronic Heart Failure, Biomedical and Environmental Sciences, 31,2, 159-162. https://doi.org/10.3967/bes2018.020

4. Peterfalvi, A., Meggyes, M., Makszin, L., Farkas, N., Miko, E., Miseta, A., Szereday, L., 2021, Forest Bathing Always Makes Sense: Blood Pressure-Lowering and Immune System-Balancing Effects in Late Spring and Winter in Central Europe. International Journal of Environmental Research and Public Health, 18(4):2067. https://doi.org/10.3390/ijerph18042067(opens in new tab) 

5. Tsao, T., Tsai, M., Hwang, J., Cheng, W., Wu, C., Chou, C., Su, T., 2018,  Health effects of a forest environment on natural killer cells in humans: an observational pilot study. Oncotarget, 9, 16501-16511. https://doi.org/10.18632/oncotarget.24741

6. Trojanowska M., 2017, Parki i ogrody terapeutyczne, Wyd. Nauk. PWN