Jak powstały te kamienne narzędzia? To nie dzieło ludzi, ale... małp
Analiza kamieni używanych przez współczesne makaki do otwierania orzechów pokazuje, że małpy nieumyślnie rozłupują kawałki skał na części zaskakująco podobne do celowo wytwarzanych narzędzi znalezionych w najwcześniejszych znanych nam stanowiskach archeologicznych w Afryce.
Naukowcy są coraz bliżej rozwiązania zagadki tego, w jaki sposób nasi przodkowie rozwinęli swoje pierwsze formy technologii, a wszystko z pomocą makaków długoogoniastych (Macaca fascicularis) z Tajlandii i kamieni używanych przez nie do rozłupywania orzechów. Zespół badaczy odkrył, że małpy podczas otwierania orzechów czy ostryg przypadkiem rozłupują kamienie, tworząc w ten sposób narzędzia o ostrych krawędziach - efekty są zaś zaskakująco podobne do przedmiotów znalezionych na najstarszych stanowiskach archeologicznych w Afryce.
Pierwsze kamienne narzędzia były dziełem przypadku?
Makaki nie używają wprawdzie tych ostrych krawędzi i kiedy kamień się rozłupie, uznają go za bezużyteczny i szukają innego, a dla ludzi było to "coś dużego" - człowiek zyskiwał w ten sposób narzędzia z ostrą krawędzią idealną do cięcia, siekania, skrobania i rzeźnictwa, dlatego ich rozwój uważany jest za kluczowy dla ludzkości moment - jednak w obu przypadkach narzędzia te mogły być wynikiem przypadkowego użycia.
Zdolność do celowego tworzenia ostrych kamieni jest postrzegana jako kluczowy punkt w ewolucji homininów, a zrozumienie, jak i kiedy to się stało, jest pytaniem, które jest zwykle badane poprzez badanie artefaktów i skamieniałości z przeszłości. Nasze badanie pokazuje, że produkcja narzędzi kamiennych nie jest czymś wyjątkowym dla ludzi i naszych przodków
Od dawna wiemy wprawdzie, że używanie narzędzi nie jest unikalne dla ludzi i istnieje wiele naczelnych, które korzystają z kamieni do wykonywania pewnych zadań, ale jak podkreślają badacze w artykule na łamach Science Advances, nie zdawaliśmy sobie sprawy, że makaki przypadkowo tworzą własny znaczący zapis archeologiczny, który jest częściowo nie do odróżnienia od niektórych artefaktów homininów i nie ma tu znaczenia, że nie korzystają z wyprodukowanych przez siebie narzędzi.
Naukowcy przeanalizowali ponad tysiąc kamiennych artefaktów makaków, porównując je z narzędziami sprzed kilku milionów lat znalezionymi na stanowiskach archeologicznych w Etiopii, Kenii i Tanzanii - były niemal identyczne. Ale czy naprawdę powinniśmy być zaskoczeni? Przecież makaki rozłupują orzechy, umieszczając je na kamiennym kowadle, a następnie uderzając w nie innym kamieniem, a wczesne narzędzia kamienne powstawały przez uderzanie kamieniami o inne kamienie - działanie i wynik są podobne, różni je tylko intencja.
Rozłupywanie orzechów za pomocą kamiennych młotów i kowadeł, podobnie jak to robią niektóre naczelne dzisiaj, zostało przez niektórych zasugerowane jako możliwy prekursor celowej produkcji narzędzi kamiennych. To badanie (...) otwiera drzwi do możliwości zidentyfikowania takiego archeologicznego podpisu w przyszłości
