Jak powstały te kamienne narzędzia? To nie dzieło ludzi, ale... małp

Naukowcy są coraz bliżej rozwiązania zagadki tego, w jaki sposób nasi przodkowie rozwinęli swoje pierwsze formy technologii, a wszystko z pomocą makaków długoogoniastych (Macaca fascicularis) z Tajlandii i kamieni używanych przez nie do rozłupywania orzechów. Zespół badaczy odkrył, że małpy podczas otwierania orzechów czy ostryg przypadkiem rozłupują kamienie, tworząc w ten sposób narzędzia o ostrych krawędziach - efekty są zaś zaskakująco podobne do przedmiotów znalezionych na najstarszych stanowiskach archeologicznych w Afryce.

Makaki nie używają wprawdzie tych ostrych krawędzi i kiedy kamień się rozłupie, uznają go za bezużyteczny i szukają innego, a dla ludzi było to "coś dużego" - człowiek zyskiwał w ten sposób narzędzia z ostrą krawędzią idealną do cięcia, siekania, skrobania i rzeźnictwa, dlatego ich rozwój uważany jest za kluczowy dla ludzkości moment - jednak w obu przypadkach narzędzia te mogły być wynikiem przypadkowego użycia.

Od dawna wiemy wprawdzie, że używanie narzędzi nie jest unikalne dla ludzi i istnieje wiele naczelnych, które korzystają z kamieni do wykonywania pewnych zadań, ale jak podkreślają badacze w artykule na łamach Science Advances, nie zdawaliśmy sobie sprawy, że makaki przypadkowo tworzą własny znaczący zapis archeologiczny, który jest częściowo nie do odróżnienia od niektórych artefaktów homininów i nie ma tu znaczenia, że nie korzystają z wyprodukowanych przez siebie narzędzi.

Naukowcy przeanalizowali ponad tysiąc kamiennych artefaktów makaków, porównując je z narzędziami sprzed kilku milionów lat znalezionymi na stanowiskach archeologicznych w Etiopii, Kenii i Tanzanii - były niemal identyczne. Ale czy naprawdę powinniśmy być zaskoczeni? Przecież makaki rozłupują orzechy, umieszczając je na kamiennym kowadle, a następnie uderzając w nie innym kamieniem, a  wczesne narzędzia kamienne powstawały przez uderzanie kamieniami o inne kamienie - działanie i wynik są podobne, różni je tylko intencja.