Szympansy mają swój język. A w nim przynajmniej 390 różnych “zdań"
Małpy naczelne wydają odgłosy, żeby się ze sobą komunikować. Nikt jednak nie przypuszczał, że ich język - bo chyba tak należy to nazwać - jest aż tak bogaty.
To, że małpy naczelne komunikują się ze sobą, nie jest tajemnicą. Ich różne okrzyki są badaczom znane od dziesięcioleci. Jedne oznaczają radość, inne niebezpieczeństwo, jeszcze inne “znalazłem pożywienie". Z wcześniejszych badań wiadomo, że szympansy łączą też czasem dźwięki w sekwencje, niczym my słowa w zdaniach.
Nikt jednak nie zadał sobie wcześniej trudu, żeby odgłosy aż tak skrupulatnie skatalogować. Zrobili to teraz badacze z niemieckich instytutów Maxa Plancka: Antropologii Ewolucyjnej (MPI-EVA) oraz Nauk Kognitywnych i Badań Mózgu (MPI-CBS) w Lipsku wraz z kolegami z francuskiego instytutu Nauk Kognitywnych w Lyonie.
Nagrali tysiące odgłosów aż pięciu tysięcy szympansów żyjących w Parku Narodowym Taï w Wybrzeżu Kości Słoniowej. Okazało się, że poszczególne rodzaje małpich odgłosów (krzyki, pohukiwania, chrząkania, sapnięcia, stękania, w sumie 12 różnych) tworzą przynajmniej 390 różnych kombinacji.
Człowiek jest jedynym zwierzęciem posługującym się złożonym językiem. O jego sprawności nie przesądza liczba dźwięków (w większości języków jest ich około trzydziestu), lecz to, że potrafimy łączyć różne dźwięki w słowa o rozmaitych znaczeniach, a słowa w zdania.
Jak się okazuje, robią to również szympansy, choć mniej sprawnie niż ludzie. Badacze naliczyli około 38 dźwięków “szympansiej mowy". Małpy rzadko łączą je ze sobą i wykorzystują do tego tylko 12 z nich. Jednak ich kombinacje dają jednak aż kilkaset, bo aż 390, różnych połączeń.
Każde z tych 390 sekwencji dźwięków niesie w “szympansim języku" inne znaczenie. Połączeniami rządzą też pewne reguły (niektóre dźwięki mogą występować razem, inne nie, a kolejność dźwięków ma znaczenie). Przypomina to nieco reguły gramatyki ludzkiego języka.
Badacze przyznają, że sekwencji-zdań może być więcej. Mieli po prostu ograniczoną ilość pamięci na nagrania odgłosów szympansów.
To ważne badanie, które każe spojrzeć inaczej na naszych najbliższych kuzynów. Ich komunikacja jest znacznie bogatsza niż nam się zdawało. Wyniki mogą też pomóc odkryć zagadkę powstania ludzkiego języka. Nadal bowiem o tym, jak powstawał, wiadomo zaskakująco mało.
“To tylko pierwsza część większego projektu", wyjaśnia Catherine Crockford jedna z autorek pracy opublikowanej w “Communications Biology". Jest więc szansa, byśmy język szympansów poznali lepiej.
Badania opublikowane w "Current Biology" w lutym tego roku dowodzą, że szympansy leczą innych członków stada przykładając im do ran owady. Jak twierdzą naukowcy, jest to objaw altruizmu - innej cechy, którą uważamy za typowo ludzką.
