Wykonali ponad kilometrowy odwiert w płaszczu Ziemi. Zaskoczył naukowców

Karol Kubak

Karol Kubak

emptyLike
Lubię to
Lubię to
like
0
Super
relevant
0
Hahaha
haha
0
Szok
shock
0
Smutny
sad
0
Zły
angry
0
Lubię to
like
Super
relevant
609
Udostępnij

Naukowcy wykonali odwiert w płaszczu Ziemi pod Oceanem Atlantyckim. To może być przełomowa chwila dla nauki. Dotychczas w ten sposób zbadano jedynie litosferę, czyli pierwszą warstwę. Wiedzę o tych poniżej czerpaliśmy jedynie z pośrednich badań geofizycznych.

Erupcja wulkanicza
Erupcja wulkaniczaZdjęcie ilustracyjne123RF/PICSEL

Zanim przejdziemy do odkrycia, pozwolę sobie w wielkim skrócie zarysować temat. Ziemia, jak pamiętacie prawdopodobnie z lekcji geografii w szkole, składa się z kilku warstw. Ta najbliższej nas to skorupa ziemska, czyli twarde skały. Poniżej znajduje się płaszcz ziemski, który dzieli się na górny i dolny, a jeszcze niżej jądro (wyróżnia się jądro zewnętrzne i wewnętrzne). Każda z tych warstw różni się od siebie składem chemicznym, gęstością i temperaturą. Naukowcy od dawna próbują zbadać wnętrze ziemi. Problem w tym, że panujące tam warunki są na tyle ekstremalne, że dotychczas było to niezwykle trudne.

Najgłębszy odwiert, jaki udało się wykonać, mieści się na Półwyspie Kolskim (Rosja) i był kopany w latach 1970-1989. W planach było dotarcie do 15 km głębokości, aby dotrzeć do strefy pomiędzy skorupą a płaszczem. Jednak temperatura okazała się wyższa, niż zakładano i ostatecznie udało się uzyskać 12 262 metry. Do dziś nie wykonano głębszego odwiertu. Wiedza, jaką posiadamy o niższych warstwach, pochodzi z badań geofizycznych, tj. naukowcy badają m.in. fale rozchodzące się we wnętrzu ziemi i na ich podstawie opisują panujące tam warunki. Cześć informacji dostarczają także wulkany, a dokładnie skład chemiczny magmy i lawy.

Warstwy Ziemi, uproszczony schematSurachit/CC BY-SA 3.0 (https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/)Wikimedia Commons

Nowy odwiert w płaszczu ziemskim. Są pierwsze wnioski

Dotarcie do płaszcza ziemskiego na lądzie jest niezwykle trudne, co pokazuje historia. Jak więc dokonano odwiertu? Naukowcy wykorzystali do tego Ocean Atlantycki i znajdujący się na jego dnie uskok, który jest swego rodzaju oknem do eksploracji. Przy użyciu statku wiertniczego JOIDES Resolution zespołowi udało się uzyskać rdzeń o długości 1268 metrów, który stanowi niemal ciągłą próbkę skał płaszcza.

Taka ilość materiału zdecydowanie będzie wymagała dłuższych badań, ale międzynarodowy zespół naukowców przedstawił pierwsze wnioski. - Nasze badanie zaczyna się od analizy składu płaszcza poprzez dokumentowanie mineralogii odzyskanych skał, a także ich składu chemicznego - powiedział w oświadczeniu profesor Johan Lissenberg, autor badania z Wydziału Nauk o Ziemi i Środowisku Uniwersytetu w Cardiff.

Nasze wyniki różnią się od naszych oczekiwań. W skałach jest znacznie mniej minerału piroksenu, a skały mają bardzo wysokie stężenie magnezu, co jest wynikiem znacznie wyższych ilości topnienia, niż przewidywaliśmy.
wyjaśnił prof. Lissenberg.

- Znaleźliśmy również kanały, którymi roztopiona materia była transportowana w płaszczu, dzięki czemu możemy śledzić losy magmy po jej uformowaniu i przemieszczaniu się w górę na powierzchnię Ziemi - dodał.

Naukowcy są zdania, że odkrycia mogą pomóc w lepszym zrozumieniu mechanizmów funkcjonowania wulkanów. Ale najbardziej ekscytujące może być to, że próbka skał może rzucić nowe światło na pochodzenie życia na Ziemi. Chodzi o interakcje między oliwinem, minerałem obficie występującym w płaszczu a wodą morską. Wyzwalają bowiem reakcje chemiczne, w których wytwarzany jest wodór i inne cząsteczki niezbędne do podtrzymywania życia.

- Skały, które były obecne na wczesnej Ziemi, są bardziej podobne do tych, które odzyskaliśmy w trakcie tej wyprawy, niż skały, z których składają się nasze dzisiejsze kontynenty - wyjaśnia dr Susan Q Lang, adiunkt w Katedrze Geologii i Geofizyki w Woods Hole Oceanographic Institution, która również pełniła funkcję kierownika podczas wyprawy.

- Analiza tych środowisk pozwala nam uzyskać krytyczny wgląd w środowisko chemiczne i fizyczne, które mogło występować na wczesnym etapie historii Ziemi i mogło stanowić stałe źródło paliwa oraz sprzyjające warunki przez geologicznie długie okresy czasu, w których mogły powstać najwcześniejsze formy życia - dodała.

Wyniki  badań opublikowane zostały w czasopiśmie Science: C. Johan Lissenberg et al., A long section of serpentinized depleted mantle peridotite.Science385,623-629(2024).DOI:10.1126/science.adp1058

Video Player is loading.
Current Time 0:00
Duration -:-
Loaded: 0%
Stream Type LIVE
Remaining Time -:-
 
1x
    • Chapters
    • descriptions off, selected
    • subtitles off, selected
      reklama
      dzięki reklamie oglądasz za darmo
      Astronauci utknęli na ISS. W jakich warunkach spędzą kilka miesięcy?
      Astronauci utknęli na ISS. W jakich warunkach spędzą kilka miesięcy?© 2024 Associated Press
      emptyLike
      Lubię to
      Lubię to
      like
      330
      Super
      relevant
      119
      Hahaha
      haha
      83
      Szok
      shock
      44
      Smutny
      sad
      10
      Zły
      angry
      23
      Lubię to
      like
      Super
      relevant
      609
      Udostępnij
      Masz sugestie, uwagi albo widzisz błąd?
      Przejdź na