Duch Gór, smok i płaskie szczyty. Czym zachwycają Sudety?
Sudety to góry położone w południowo-zachodniej Polsce oraz Czechach. Niewielki ich fragment znajduje się także na obszarze Niemiec. Wiele osób kojarzy je przede wszystkim z najwyższym szczytem - Śnieżką, oraz położonym w dolinie rzeki Łomnicy Karpaczem. Chociaż nie spotkamy tu górali w tradycyjnych strojach i bacówek znanych z Tatr, to góry te każdego roku przyciągają coraz większą liczbę turystów.
Niezwykła geologia Sudetów. Młode góry ze starych skał
Niezwykle różnorodny krajobraz Sudetów zawdzięczamy skałom, które znajdują się w podłożu. To jedyne góry w Polsce, w których na powierzchni występują skały wszystkich er i okresów geologicznych oprócz jury.
Sudety po raz pierwszy zostały wypiętrzone w trakcie orogenezy hercyńskiej, około 320-300 milinów lat temu. Wówczas szczyty były większe niż obecnie, jednak niszczenie przez czynniki zewnętrzne, takie jak np. wiatr, woda czy temperatura przez kolejne 200 milionów lat zamieniły je w pofalowaną wyżynę. Zachowały się jedynie nieliczne wzniesienia zbudowane z bardziej odpornych skał.
Gdyby nie odmłodzenie ich w orogenezie alpejskiej (tej, która wypiętrzyła również Karpaty) wyglądałyby mniej więcej tak jak Góry Świętokrzyskie. W wyniku ruchów górotwórczych stare twarde skały nie mogły się sfałdować, a jedynie uległy spękaniu. Część bloków zapadła się, część została wydźwignięta do góry, tworząc góry zrębowe, a pęknięcie widać w rzeźbie terenu - to tzw. sudecki uskok brzeżny. Charakterystyczna rzeźba jest widoczna szczególnie w paśmie Gór Stołowych. Widać tam płaskie jak powierzchnia stołu góry. Odmładzającym ruchom górotwórczym towarzyszyła działalność wulkaniczna, czego pozostałością są wygasłe wulkany.
Co warto wiedzieć o Sudetach?
Jedną z najchętniej odwiedzanych pasm, a zarazem najwyższym, są Karkonosze. Znajduje się tu najwyższy szczyt Sudetów - Śnieżka o wysokości 1603 m n.p.m. Z Karkonoszami związany jest legendarny Duch Gór zwany inaczej Karkonoszem, Rzepiórem lub Liczyrzepą (tego imienia nie wolno wymawiać na szlaku, Duch Gór go nie znosi i może przynieść nieszczęście).
Według legend to on stworzył Błędne Skały i odpowiada za charakterystyczną wyrwę w Śnieżnych Kotłach. Jak? Podczas zajadłej walki z czarownicą bój był tak zaciekły, że oboje nie zauważyli, iż zniszczyli rzucanymi czarami połowę góry. W innej legendzie to sam diabeł, chcąc zemścić się na Karkonoszu wykopał ogromną ilość kamieni z góry i zamierzał zasypać nimi Wielki Staw. Nie zdążył jednak, ponieważ dźwięk bijących dzwonów zamienił go w kamień. Stoi tam po dziś dzień, jako skała o nazwie Słonecznik nad Wielkim Stawem.
Choć prawdopodobnie każdy wie o jednej z najsłynniejszych atrakcji Karpacza, to warto wiedzieć jeszcze o pewnej ciekawostce. Na terenie miasta jest niewielka góra o nazwie Karpatka. Według legend, pod górą, w korytarzach po kopalni śpi smok.
Jedną z największych atrakcji Sudetów są sztolnie kompleksu Riese - największego projektu górniczo-budowlanego III Rzeszy. Został rozpoczęty i niedokończony w Górach Sowich oraz na zamku Książ. Kompleks miał być jedną z kwater głównych Adolfa Hitlera. Miłośnicy historii mogą także odwiedzić liczne pozostałe zamki, huty szkła, oraz muzea.
