Gigantyczne ssaki jeszcze niedawno chodziły obok człowieka
Grupa brazylijskich badaczy odkryła, że wbrew temu, co ustalono dziesiątki lat temu, megafauna żyła w tym kraju długo po epoce lodowcowej.
Długi czas uważano, że olbrzymie ssaki zamieszkujące Ziemię tysiące lat temu, jak mamuty czy tygrysy szablozębne, określane mianem megafauny czwartorzędu, wyginęły na początku holocenu. Termin ten odnosi się do prehistorycznych zwierząt, które żyły w plejstocenie, epoce geologicznej czwartorzędu, która miała miejsce między 2 milionami a 12 tysiącami lat temu. Okres ten, naznaczony zlodowaceniami, stał się znany jako epoka lodowcowa i poprzedza obecną erę zwaną holocenem.
Kiedy mówimy o megafaunie czwartorzędu, mamy na myśli duże ssaki, które żyły w tym okresie. Najbardziej charakterystycznymi zwierzętami są te ważące ponad tonę, takie jak toksodon, mastodont i olbrzymi leniwiec, ale są też mniejsze, które mogą ważyć ponad 40 kilogramów, takie jak Palaeolama major i tygrys szablozębny.
Musimy zmienić nasze wyobrażenia o megafaunie czwartorzędu
Mamy coraz więcej dowodów kopalnych na to, że duże ssaki stąpały po Ziemi kilka tysięcy lat po cofnięciu się lądolodu. Przykładowo mamuty włochate żyły jeszcze 4 tys. lat temu. Teraz przedstawiono kolejne dowody – w Ameryce Południowej znaleziono zwierzęta, które żyły wciąż około 3,5 tys. lat temu.
Dowody te zmuszają naukowców do zastanowienia się, co tak naprawdę doprowadziło do ostatniego masowego wymierania dużych zwierząt na Ziemi. Wszystko wskazuje na to, że proces nie był tak jednorodny.
Zespół naukowców pod kierownictwem Fábio Henrique Cortes Faria, geologa z Federalnego Uniwersytetu w Rio de Janeiro w Brazylii (UFMS) poddał datowaniu radiowęglowemu fragmenty zębów ośmiu gatunków, odkrytych w dwóch miejscach w Brazylii – Itapipoca i dolinie Rio Mirandy. Dwa z nich okazały się młodsze, niż oczekiwano. W przypadku amerykańskiej lamy o wdzięcznej nazwie Paleolama major badania dały wynik 3492 ± 165 lat, zaś drugiego stworzenia przypominającego nieco wielbłąda z nosem tapira o nazwie Xenorhinotherium bahiense wskazały 3587 ± 112 lat.
Uzyskane dane datowe wskazują, że najpóźniejsze okresy pojawienia się megafauny w Brazylii przypadają na środkowy i późny holocen.
Człowiek przywędrował do Ameryki Południowej około 20 tys. do 17 tys. lat temu, a to oznacza, że jeśli w datowaniu nie było błędu, megafauna żyła obok ludzi jeszcze bardzo długi czas, a to podważa istniejące interpretacje tego, co spowodowało ich wyginięcie. – W Ameryce Południowej – wyjaśniają autorzy – wyginięcie megafauny przypisywano wielu przyczynom, zmianom klimatycznym, środowiskowym, a nawet synergii między tymi hipotezami.
Jedna z teorii zakłada, że megafaunę Ameryki Południowej dobiły polowania i być może także zmiany krajobrazu. Prawdopodobnie jednak wymieranie było procesem znacznie bardziej rozciągniętym w czasie i nie nastąpił we wszystkich miejscach jednocześnie. Niewykluczone, że region Brazylii, gdzie dokonano odkrycia był swego rodzaju schronieniem dla niektórych gatunków, dlatego żyły tu dłużej.
– Badanie jasno pokazuje, że słynne wymieranie plejstoceńsko-holoceńskie było długotrwałym procesem utraty różnorodności ssaków plejstoceńskich – powiedział w rozmowie z New Scientist Ismar de Souza Carvalho, jeden z naukowców pracujących nad badaniem.
Na zdjęciu głównym przedstawiono:Glossotherium robustum, Megatherium ( Pseudomegatherium ) medinae, Notiomastodon platensis, Hippidion saldiasi, Palaeolama cf. P. weddelli, Panthera onca, Macrauchenia patachonica
Publikacja: Fábio Henrique Cortes Faria, Ismar de Souza Carvalho, Hermínio Ismael de Araújo-Júnior, Celso Lira Ximenes, Edna Maria Facincani, 3,500 years BP: The last survival of the mammal megafauna in the Americas, Journal of South American Earth Sciences, Volume 153, 2025, 105367, https://doi.org/10.1016/j.jsames.2025.105367
***
Bądź na bieżąco i zostań jednym z 88 tys. obserwujących nasz fanpage - polub Geekweek na Facebooku i komentuj tam nasze artykuły!
