Tak dinozaury zdobyły władzę nad światem. Sekret w odchodach
Ogromne badania nad skamieniałymi odchodami i wymiocinami dostarczają nowych informacji na temat tego, jak dinozaury zdominowały Ziemię, kończąc okres panowania innych dużych zwierząt.
Wszyscy dobrze znamy historię upadku dinozaurów, którym kres 66 mln lat temu przyniosła uderzająca w Ziemię asteroida (abo dwie), wywołująca masowe wymieranie. Jednak sposób, w jaki dinozaury zdominowały naszą planetę, pozostawał bardziej tajemniczy. Nowe analizy skamieniałych odchodów i wymiocin rzucają więcej światła na ten okres - okres kluczowy w historii Ziemi, którego pozostałości licznie występują w naszym kraju, więc badania koncentrowały się na Polsce.
Pierwsze dinozaury pojawiły się około 230 mln lat temu, jednak początkowo pozostawały w cieniu innych zwierząt, jak duże krewniaki krokodyli - zarówno lądowe, jak i półwodne - oraz różne ogromne stworzenia roślinożerne i dopiero około 200 mln lat temu dinozaury zaczęły dominować, eliminując swoich głównych rywali.
Odchody to klucz do zrozumienia
Badania dotyczyły głównie ich skamieniałych odchodów (tzw. koprolitów), ale także wymiocin (tzw. regurgitów), które razem określane są mianem bromalitów. Analiza nieprzyswojonych resztek pokarmowych pozwala na rekonstruowanie wzorców odżywiania różnych gatunków oraz tworzenie sieci troficznych w ekosystemie.
Zbadaliśmy ponad 100 kilogramów skamieniałych odchodów - powiedział Grzegorz Niedzwiedzki, paleontolog i geolog z Uniwersytetu w Uppsali oraz Polskiego Instytutu Geologicznego, który był jednym z głównych autorów badania.
W oparciu o rozmiar i kształt koprolitów, a także rodzaj nieprzyswojonego pokarmu, badacze byli w stanie określić, które zwierzęta mogły je wytworzyć. Wiele koprolitów zawierało fragmenty kości, resztki ryb czy zęby, co wskazuje na szybki proces trawienia, w przeciwieństwie do dinozaurów podobnych do krokodyli, które trawiły pokarm znacznie wolniej i dokładniej.
Podeszliśmy do kwestii zdobywania dominacji przez dinozaury w zupełnie nowy sposób. Analizowaliśmy dowody na temat ich diety, aby określić ich rolę ekologiczną w ciągu pierwszych 30 milionów lat ewolucji - powiedział paleontolog Martin Qvarnstram z Uniwersytetu w Uppsali.
Najpierw oportunistyczni drapieżcy
Pozwoliło to ustalić, że pierwsi przedstawiciele dinozaurów oraz ich bliskie krewniaki byli oportunistami, którzy żywili się owadami, rybami oraz innymi małymi stworzeniami. Z czasem pojawiły się większe, bardziej wyspecjalizowane drapieżne dinozaury oraz roślinożerne gatunki - te wydawały się lepiej przystosowane do wykorzystywania nowych roślin, które zaczęły się pojawiać, gdy klimat stał się bardziej wilgotny.
Badania pokazują, że zmiany środowiskowe, takie jak zwiększona aktywność wulkaniczna, doprowadziły do powstania szerszej gamy roślin, które następnie wykorzystywały coraz większe roślinożerne dinozaury. Pojawienie się dużych roślinożernych dinozaurów wpłynęło z kolei na ewolucję większych drapieżnych dinozaurów.
W okresie ok. 200 mln lat temu obok roślinnych gigantów pojawiły się dinozaury mięsożerne o długości 8 metrów, co zapoczątkowało erę dominacji tych gadów. Jak podkreślają badacze, jednym z bardziej tajemniczych odkryć było jednak znalezienie w koprolitach geochemicznych sygnałów wskazujących na obecność spalonych roślin oraz kawałków węgla drzewnego.
***
Bądź na bieżąco i zostań jednym z 88 tys. obserwujących nasz fanpage - polub Geekweek na Facebooku i komentuj tam nasze artykuły!
Czy dinozaury jadły węgiel drzewny z wypalonych roślin? Pojawienie się w koprolitach roślin, które mogą być toksyczne, sugeruje, że węgiel mógł neutralizować te toksyny - podsumowuje Niedzwiedzki.
