Czarcie kręgi: Kosmiczna zagadka rozwikłana

Namib, położona w południowo-zachodniej Afryce uznawana jest za najstarszą na świecie pustynię - ma około 80 milionów lat. Jej nazwę w języku nama, używanym przez miejscową ludność można przetłumaczyć jako "olbrzymia" lub" "miejsce gdzie nic nie ma".

Jedną z zagadek pustyni były tajemnicze kręgi o średnicy od 2 do 10 metrów, spotykane na jej zachodnim skraju, w pobliżu wybrzeża Atlantyku. Okrągłe, lekko wklęsłe zagłębienia są pozbawione roślinności i otoczone szczególnie wysokimi trawami. Tamtejszy krajobraz przypomina z tego powodu skórę osoby chorej na ospę wietrzną.

Miejscowa ludność uważa, że za taki stan rzeczy odpowiadają czary, a temat "czarcich kręgów" co jakiś czas podejmują media zajmujące się niewyjaśnionymi zjawiskami. Swoich zwolenników miała też teoria lądowania w tym miejscu UFO.

Naukowcy mieli kilka hipotez, jednak przeprowadzone w roku 2004 badania zdawały się wskazywać, że wszystkie są fałszywe. Nie znaleziono śladów radioaktywności, szkodliwego działania na trawę rośliny Euphorbia damarana ani gniazd termitów.

Wygląda jednak na to, że dotychczasowe badania nie były dość dokładne. Gdy Norbert Juergens z uniwersytetu w Hamburgu przebadał setki czarcich kręgów z pustyni Namib, okazało się, że we wszystkich obecny był... piaskowy termit Psammotermes allocerus.

Jrgens zaobserwował, że owady te zjadają korzenie traw, zabijając rośliny zanim zdążą wypuścić pędy. Gdy brak roślinności, woda wolniej paruje z gleby, co pomaga termitom przeżyć w suchym otoczeniu. Jednocześnie ich korytarze sprawiają, że ziemia jest bardziej porowata. Dzięki temu woda dociera głębiej, do chłodniejszego piasku - a to jeszcze bardziej redukuje jej parowanie. Na granicy terytorium zajmowanego przez termity dodatkowe ilości wody sprawiają, że trawa rośnie bujniej, co przywabia inne formy życia. Juergens nie wyklucza jednak możliwości, iż za kręgi odpowiedzialne mogą być inne, nierozpoznane dotąd czynniki, na przykład grzyby czy bakterie.