Sprawdź, czy nie kłamie
Rzut kostką przed zadaniem kłopotliwego pytania sprawia, że ludzie udzielają bardziej szczerych odpowiedzi.
Julia Jones i Freya St John z Bangor University zastosowały swoją metodę podczas badania farmerów z północno-wschodniego RPA, których pytano, czy zabijają chronione lamparty. Podczas przepytywania ludziom dawano na początku kostkę i proszono o rzucenie nią w taki sposób, by badacz nie widział wyniku. Jednocześnie poinformowano, że gdy wyrzuci się jedynkę, należy odpowiedzieć "nie", przy szóstce "tak", a w pozostałych przypadkach trzeba powiedzieć prawdę.
Rzut kostką = prawdziwa odpowiedź
W takiej sytuacji "tak" respondenta nie zawsze musiało oznaczać potwierdzenie, a "nie" nie zawsze oznaczało nie, dlatego po wyrzuceniu wartości od 2 do 5 farmerzy w większym stopniu chcieli odpowiadać uczciwie.
Panie psycholog przetestowały technikę odpowiedzi losowanej (ang. randomized response technique, RRT) na narkomanach i porównywały uzyskane odpowiedzi z wynikami testów na obecność narkotyków w próbkach włosów. Okazało się, że rzucający kostkami udzielali bardziej szczerych odpowiedzi od przedstawicieli grupy kontrolnej.
Podstępny plan
St John i Jones chcą wykorzystać RRT, by lepiej ukierunkować działania mające na celu ochronę zagrożonych gatunków. Stosując losowanie odpowiedzi, stwierdziły, że postawy farmerów wobec drapieżników oraz zachowania przyjaciół (z założeniem, że podobni utrzymują kontakty z podobnymi) stanowią dobre prognostyki zaangażowania w zabronione działania. Dzięki temu łatwiej będzie wytypować grupę popełniającą wykroczenia i objąć ją interwencją.
Anna Błońska
