Polskie tradycje wielkanocne. Odkryj starodawne zwyczaje

Czy znasz wszystkie tradycje wielkanocne, jakie obchodzone są w Polsce? Niektóre z nich kultywowane są w całym kraju, jednak część spotkać można jedynie w niektórych rejonach.

Ludową tradycją wielkanocną wywodzącą się z Kujaw oraz Pomorza jest pogrzeb żuru i śledzia. Dawniej do postu podchodzono bardzo rygorystycznie i powstrzymywano się wtedy od mięsa, nabiału czy cukru. Najczęściej spożywano wtedy żur i śledzie, więc kiedy przychodził okres świąteczny, urządzano pogrzeb tych potraw. Napełniano gar żurem, często z dodatkiem popiołu lub błota, po czym wylewano tę mieszaninę przed domem i zakopywano garnek, rozpoczynając świętowanie.

Święto Rękawki to średniowieczny obyczaj, który obchodzono w Krakowie na Kopcu Kraka - według legendy do usypania kopca ludzie we własnych rękawach nosili ziemię. Teraz to uroczystość, która co roku odbywa się w stolicy małopolski. W tym roku również, 22 kwietnia na kopcu Krakusa będzie impreza przyjazna dla osób o szczególnych potrzebach: z niepełnosprawnością słuchu, wzroku oraz posługujących się językiem migowym. Hasło przewodnie tegorocznego Święta Rękawki brzmi: "Chrobry przejmuje Kraków", i nawiązuje do obchodzonej w 2025 roku rocznicy Tysiąclecia Królestwa Polskiego. Podczas zabawy będą konkursy, pokazy walk i prezentacje uzbrojenia i życia z okresu wczesnego średniowiecza.

Dawny polski zwyczaj ludowy obchodzony w Poniedziałek Wielkanocny, obecnie zachowany jedynie we wsiach pod Krakowem. Korzeni tej tradycji można szukać w pogańskich zwyczajach przepędzania zimy. Legenda głosi, że w Lednicy Górnej mieszkała kapłanka, która cały czas strzegła ognia, jedynie raz do roku wychodziła z ukrycia, aby poszukać następczyni i porwać ją ze sobą. Wtedy też wszystkie dziewczęta ukrywały się w domach. Współcześnie za Siudą Babę przebiera się mężczyzna, całe ciało malując sadzą. Wraz z orszakiem wędruje po domach, aby zebrać jak najwięcej datków i wysmarować młode panny sadzą.

Zachodnia część kraju ma w zwyczaju "szukać zajączka", czyli małych upominków lub słodyczy. Tradycja ta jest obecna na Śląsku, Pomorzu Zachodnim i w Wielkopolsce, a zajączek przychodzi w Wielką Niedzielę lub Wielki Czwartek i jest odpowiednikiem Świętego Mikołaja, jednak znacznie skromniejszym. Po śniadaniu dzieci wyruszają w podróż po ogrodzie lub domu, szukając skarbów. Ten zwyczaj przybył do nas prawdopodobnie z Niemiec i krajów anglosaskich, w których jest to bardzo popularna zabawa.

Kojarzona z wiosennym topieniem Marzanny, tradycja wieszania lub topienia Judasza jest symbolem ukarania zdrajcy, który wydał Jezusa Chrystusa. Kukłę ze słomy, ubraną w podarte ubrania, wiesza się na wieży kościoła lub słupie i okłada kijami. Na samym końcu zostaje ona podpalona i wrzucona do rzeki. Zwyczaj ten zaczyna się zazwyczaj późnym wieczorem w Wielki Czwartek, a kończy dnia kolejnego. Przetrwał do dziś jedynie na Podkarpaciu.