Skutki uderzenia planetoidy w Ziemię w wersji online – strona Impact: Earth!

Fakt, że małe i większe ciała Układu Słonecznego uderzają w Ziemię, jest już od dawna znany. Na powierzchni naszej planety znajduje się dużo kraterów, które są dowodem na uderzenia komet i planetoid w naszą planetę. Co więcej, prawdopodobnie Księżyc powstał wskutek uderzenia dużego ciała w Ziemię - obiekt wielkości Marsa (nazywany najczęściej Teja, ang. Theia) uderzył w naszą planetę 4,53 miliarda lat temu, około 30-50 milionów lat po uformowaniu Układu Słonecznego.

Każdego dnia w atmosferę Ziemi wchodzi materia z Układu Słonecznego, najczęściej w postaci drobin, które obserwujemy jako meteory. Nieco rzadziej w Ziemię uderzają większe obiekty, które są w stanie przetrwać przejście przez atmosferę - są to meteoryty. Jeszcze większe obiekty, zdolne do wytworzenia krateru, wywołania trzęsienia ziemi, fal tsunami czy zniszczenia dużych obszarów naszej planety, trafiają w Ziemię bardzo rzadko - w okresach liczonych w dziesiątkach lub nawet setkach milionów lat. Niemniej jednak takie uderzenia nastąpiły już w przeszłości i mogły wywoływać duże zmiany w ziemskim ekosystemie. Najbardziej znany przykład nastąpił 65 milionów lat temu, kiedy to w Ziemię uderzyła planetoida o wielkości około 10 km i która prawdopodobnie była odpowiedzialna za wymarcie większości dinozaurów.

Jakie byłyby efekty uderzenia obiektów różnej wielkości w Ziemię? Od kilku miesięcy działa strona Impact: Earth, która pozwala na oszacowanie zniszczeń wywołanych przez uderzenia planetoidy. Umożliwia ona na ustawianie wielu parametrów (np. wielkość planetoidy, prędkość, budowa, kąt padania, miejsce uderzenia itd.) w szerokim zakresie i porównywanie wyników.

Kilka dni temu obok Ziemi, w odległości około 7 milionów kilometrów przeleciała planetoida 4179 Toutatis, której rozmiary są szacowane na około 4,5x2,4x1,9 km. Co by się stało, gdyby taki obiekt uderzył w Ziemię?

Przykładowa (ale nie jedyna!) odpowiedź: po uderzeniu w podłoże zbudowane ze skał osadowych planetoida tej wielkości byłaby w stanie stworzyć krater o końcowej średnicy nawet ponad 30 km i głębokości ponad 700 metrów. Obserwator tego uderzenia, znajdujący się w odległości 100 km od miejsca impaktu, odczułby trzęsienie ziemi o sile 8,6 w skali Richtera. Ponadto około 5 minut po uderzeniu do obserwatora dotarłaby fala uderzeniowa o prędkości około 600 m/s i głośności ponad 100 dB. Gdyby taki obiekt uderzył w płytkie morze o głębokości 100 m, powstałaby wówczas fala tsunami o wysokości kilkunastu metrów. Takie uderzenia zdarzają się średnio raz na 4,5 miliona lat.

Znacznie mniejszy obiekt - np. metaliczna planetoida o średnicy 10 m - nie przetrwałby przejścia przez ziemską atmosferę i doznałby fragmentacji na wysokości kilku lub kilkunastu kilometrów. Na Ziemię spadłyby odłamki tej planetoidy, być może tworzące zespół małych kraterów. Wg danych przedstawionych na stronie Impact: Earth takie uderzenia zdarzają się raz na około 25 lat.

Impact: Earth to przykład popularyzacji informacji związanych z planetoidami, szczególnie tymi, których orbity przecinają orbitę Ziemi. Od kilkunastu lat, m.in. dzięki zaawansowanym programom poszukiwania planetoid, odkrywanych jest wiele małych obiektów bliskich Ziemi. To właśnie dzięki rozwojowi technik obserwacyjnych jest już możliwe wykrywanie obiektów zanim uderzą one w naszą planetę. Tak stało się w 2008 roku, gdy astronomom udało wykryć mały obiekt o nazwie 2008 TC3, zanim uderzył w Ziemię. Średnica 2008 TC3 przed wejściem w atmosferę wynosiła zaledwie 2-5 m, a masa - około 80 ton. W przyszłości można spodziewać się kolejnych detekcji tak małych obiektów, zanim jeszcze wejdą one w atmosferę.

Strona Impact: Earth