Ile baz wojskowych jest w Polsce i gdzie się znajdują?

Baza wojskowa to szeroki termin, w którym mieści się de facto miejsce życia żołnierzy stacjonujących w regionie. Obok ich koszarowania, ćwiczenia i podtrzymywania sprawności bojowej, mają za zadanie magazynować sprzęt wojskowy, często mogąc go także serwisować. Obecnie w Polsce bazy wojskowe są zorganizowane w 106 garnizonach, stanowiących swoisty podział administracyjny dla Wojska Polskiego.

W każdym takim garnizonie może być nawet po kilka baz, gdzie może stacjonować więcej niż jedna jednostka. Przez to nie można utożsamiać liczby jednostek z liczbą baz wojskowych. W Polsce podstawowo możemy wyróżnić bazy wojskowe Sił Lądowych, Sił Powietrznych, Marynarki Wojennej, Wojsk Specjalnych oraz Wojsk Obrony Terytorialnej. Z Sił Lądowych postanowiliśmy wyodrębnić także bazy Inspektoratu Wsparcia Sił Zbrojnych.

Podczas sumowania baz wojskowych w Polsce wybraliśmy obiekty, które służą za miejsce stacjonowania jednostek, stanowią ważne poligony armii, są strategicznymi kompleksami, bądź pełnią wszystkie te funkcje. Wybieraliśmy miejsca bez względu na ich rozmiar i rozmieszczenie, gdzie niektóre bazy mogą znajdować się w kilku punktach miasta. Jeśli w jednej bazie stacjonują jednostki różnego typu, przypisaliśmy ją temu rodzajowi sił zbrojnych, pod którą odpowiada najstarsza formacja w bazie.

Nie uwzględnialiśmy ośrodków szkolenia jak osobne akademie wojskowe czy szkoły, pojedynczych budynków wojska niewchodzących w skład większego kompleksu jednostki, wojskowych oddziałów gospodarczych niebędących osobnymi bazami jednostek, składów zaopatrzenia, osobnych posterunków radiolokacyjnych, pojedynczych szpitali polowych, osobnych posterunków żandarmerii oraz baz zagranicznych i międzynarodowych.

Na podstawie dostępnych danych z m.in. stron internetowych poszczególnych jednostek Wojska Polskiego, strony jednostki-wojskowe.pl i dostępnych danych Google Maps wyliczyliśmy w przybliżeniu 157 baz wojskowych w Polsce, z czego:

• 75 należy do Sił Lądowych
• 35 Wojsk Obrony Terytorialnej
• 25 Sił Powietrznych
• 9 Marynarki Wojennej
• 9 Inspektoratu Wsparcia Sił Zbrojnych
• 4 Wojsk Specjalnych

Większość Sił Lądowych jest zorganizowana w czterech dywizjach: 11 Lubuskiej Dywizji Kawalerii Pancernej (Żagań - obszar południowo-zachodni), 12 Szczecińskiej Dywizji Zmechanizowanej (Szczecin - obszar północno-zachodni), 16 Pomorskiej Dywizji Zmechanizowanej (Olsztyn - obszar północno-wschodni), 18 Dywizji Zmechanizowanej (Siedlce - obszar południowo-wschodni).

W samym Żaganiu znajduje się prawdziwe skupisko polskiej armii pancernej. Bazę ma tam m.in. 34 Brygada Kawalerii Pancernej czy 11. Batalion Dowodzenia, a w niedalekim Świętoszowie stacjonuje 10. Brygada Kawalerii Pancernej. Przy samej bazie w Świętoszowie jest największy poligon wojskowy w Polsce, a przy Żaganiu znajduje się poligon Joanna. De facto obszar dookoła Żagania można określić jako wielka baza wojskowa.

Nie można nie wspomnieć jednak o poligonie w Drawsku, który jest najnowocześniejszym tego typu obiektem w naszym kraju. Warto także powiedzieć o mniej znanym poligonie pod Toruniem, przy którym znajduje się baza Warsztatów Techniki Lotniczej, gdzie odbywały się manewry Anakonda 16, jedne z największych i najważniejszych ćwiczeń NATO.

Szczególnie ważna jest oczywiście prezencja wojska polskiego we wschodnich regionach Polski, za co odpowiada głównie 18. Dywizja Zmechanizowana, której jednostki stacjonują m.in. w Rzeszowie (np. 21. Brygada Strzelców Podhalańskich), Zamościu ( 3. Zamojski Batalion Zmechanizowany) czy Lublinie (Batalion Dowodzenia im. Romualda Traugutta). Ze strony 16. Pomorskiej Dywizji Zmechanizowanej warto wspomnieć o bazie w Morągu, gdzie stacjonuje 20. Brygada Zmechanizowana, która w zeszłym roku jako pierwsza otrzymała czołgi K2.

Warto dodać, że w trakcie formowania jest 1. Dywizja Piechoty Legionów, której główna baza będzie się znajdować w Ciechanowie. Do tej pory w ramach jej formowania włączono 3. Pułk Saperów, który ma bazę w Chełmnie.

Każda z głównych dywizji ma praktycznie sieć mniejszych brygad i batalionów rozsianych po swoim obszarze. Jednak niektóre jednostki nie podlegają bezpośrednio dywizji. Największe uformowane są w pułki. Dobrym przykładem jest 18. Białostocki Pułk Rozpoznawczy, który zajmuje dużą bazę wojskową na wschodzie kraju.

Oddzielone od Sił Lądowych bazy Wojsk Obrony Terytorialnej to miejsca, gdzie stacjonują tylko terytorialsi. To w większości mniejsze miejscowości, gdzie w dużych miastach żołnierze Obrony Terytorialnej są zwykle skoszarowani w bazach należących do innych jednostek wojsk lądowych. Tak jest np. w Olsztynie gdzie 4. Warmińsko-Mazurska Brygada WOT stacjonuje w bazie 9. Olsztyńskiego Batalionu Dowodzenia.

Można więc uznać, że Wojska Obrony Terytorialnej "wprowadziły" armię do wielu polskich miasta. Tak stało się np. w Tarnowie, gdzie w 2022 roku funkcjonowanie rozpoczął 113 Batalion Lekkiej Piechoty, pierwsza po 30 latach jednostka wojskowa w tym mieście. Niektóre jednostki WOT-u mają jednak swoje własne bazy w większych miastach jak np. w Lublinie, gdzie stacjonują kompanie 2. Lubelskiej Brygady Obrony Terytorialnej.

Nie ma co się dziwić, że znaczna większość Wojsk Obrony Terytorialnej znajduje się we wschodnich częściach Polski. To właśnie wspominania Lubelska Brygada Obrony Terytorialnej oraz m.in. Rzeszowska czy Warmińsko-Mazurska są największymi tego typu jednostkami. Rozciągając swoje bataliony na wiele mniejszych miast, pokrywają dużą ilość lokalnego terenu.

Wojska tej formacji standardowo mieszczą się w bazach innych jednostek sił lądowych. Niektóre z nich znajdują się jednak w osobnych obiektach, dlatego postanowiliśmy je wyodrębnić. Zaliczyć do nich można wspomniane Warsztaty Techniki Lotniczej w Toruniu, przy których stacjonują żołnierze 12. Wojskowego Oddziału Gospodarczego.

Największą formacją są tu bazy logistyczne, których polskie wojsko ma cztery: w Warszawie, Krakowie, Wałczu i Wrocławiu. Służą one magazynowaniu wszystkich potrzebnych rzeczy dla różnych rodzajów armii i koordynowaniu logistyki. Bez nich nasze wojska nie miałyby stałych dostaw ważnego sprzętu.

Baza Batalionu Dowodzenia Inspektoratu Wsparcia Sił Zbrojnych znajduje się w Bydgoszczy. Co ważne w szeregi tego rodzaju wojsk wchodzą kluczowe jednostki wojsk zapewniających wsparcie inżynieryjno-techniczne na polu walki. Wyróżnia się tu 1. Pomorska Brygada Logistyczna z Bydgoszczy oraz 10. Opolska Brygada Logistyczna. Mają swoje pododdziały w Oleśnicy, Komprachcicach i Glewicach.

Polskie Siły Powietrzne uformowane są w cztery Skrzydła Taktyczne, które mają swoje dowództwa w Świdwinie, Poznaniu, Powidzu i Dęblinie. Najsławniejsza jest oczywiście ta ostatnia jednostka, pod którą podlega sławna Lotnicza Akademia Wojskowa.

Jednak większe znaczenie ma jednostka w Powidzu, gdzie znajduje 33. Powidzka Baza Lotnictwa Transportowego. Posiada ona największe lotnisko wojskowe w Polsce o długości aż 3,5 kilometra, na którym mogą stacjonować największe samoloty naszej armii, C-130E. Z baz Sił Powietrznych, na których stacjonują samoloty, warto jeszcze wyróżnić 31. Bazę Lotnictwa Taktycznego w Poznaniu oraz 32. Bazę w Łasku, gdzie są polskie myśliwce F-16.

Należy jednak pamiętać, że bazy wojskowe podlegające pod Siły Powietrzne to nie tylko lotniska. Podlegają jej także 3. Wrocławska Brygada Radiotechniczna oraz 3. Warszawska Brygada Rakietowa Obrony Powietrznej w Sochaczewie. Przy tym warto nadmienić poligon lotniczy w Nadarzycach.

Szczególnie ciekawe są dwie jednostki Dowództwa Operacyjnego Sił Powietrznych, które można traktować jako osobne bazy. 22. Ośrodek Dowodzenia i Naprowadzania w Osówcu pod Bydgoszczą i Mobilna Jednostka Dowodzenia Operacjami Powietrznymi we wsi Babki pod Poznaniem. Ta druga znajduje się niedaleko 31. Bazy Lotnictwa Taktycznego.

Największa baza znajduje się w porcie w Gdyni, gdzie stacjonuje większość jednostek 3. Flotylli Okrętów. Obok samego portu gdzie znajdują się siły wodne, Marynarka Wojenna ma w Gdyni także wiele innych jednostek jak jej Dywizjon Zabezpieczenia. W bazie lotniczej przy Babich Dołach, gdzie stacjonują także wojska przypisane Siłom Powietrznym, Marynarka ma także swoje lotnictwo w 43. Oksywskiej Bazie Lotnictwa Morskiego.

Drugi co do wielkości port Marynarki Wojennej znajduje się w Świnoujściu, gdzie stacjonuje większość jednostek  8. Flotylli Obrony Wybrzeża. Dla Marynarki ważna jest także Ustka, gdzie prócz Centrum Szkolenia znajduje się tam także 9. Dywizjon Przeciwlotniczy i poligon. Porty znajdują się także w Kołobrzegu i na Helu, służąc naprawom i bazowaniu okrętów. Obok tego Marynarka Wojenna ma także bazy w Siemiorowicach, Rozewiu, Dziwnowie i Darłowie.

Najsławniejsza jednostka Wojsk Specjalnych JW "GROM" ma swoją bazę w Warszawie. To prawdziwa elita wojska, wyszkolona do najtrudniejszych i najbardziej niebezpiecznych misji. Jednak to nie jedyna tego typu polska formacja.

Najstarszą jednostką Wojsk Specjalnych jest JW "Komandosów", która ma swoją bazę w Lublińcu. Polska ma także swoją elitarną formację płetwonurków "Formozę" wyspecjalizowanych do działań na morzu, którzy naturalnie stacjonują w Gdyni. Obok nich Wojska Specjalne posiadają także JW "Nil" w Krakowie i JW "Agat", stacjonującą w bazie 6. Batalionu Powietrznodesantowego Sił Lądowych.