Polak na tropie kosmicznego pyłu. Przełomowe odkrycie

Jak czytamy na stronie Uniwersytetu Warszawskiego, dr Mariusz Gromadzki z Obserwatorium Astronomicznego UW wziął udział w badaniach prowadzonych przez międzynarodowy zespół naukowców. Owocem tej współpracy jest zidentyfikowanie nieznanego wcześniej źródło kosmicznego pyłu.

Okazuje się, że pył powstaje również podczas eksplozji supernowej typu Ia w wyniku interakcji wyrzuconej materii z otaczającym ją gazem okołogwiezdnym. Do tej pory znane były dwa źródła pyłu kosmicznego. Powstawał on w atmosferach chłodnych gwiazd oraz w wyniku wybuchu supernowych typu II, które są następstwem zapadania się supermasywnych gwiazd.  

Wyniki badań zostały opublikowane w czasopiśmie „Nature Astronomy”. 

Pył kosmiczny to nic innego jak materia wypełniająca przestrzeń kosmiczną. Złożony jest z mikroskopijnych cząstek o wielkości od kilku atomów. W zależności od tego, jaką przestrzeń wypełnia pył, wyróżnia się jego kilka rodzajów: międzygalaktyczny, międzygwiezdny, międzyplanetarny i okołoplanetarny czy wszelkiego rodzaju chmury pyłowe.  

Do tej pory naukowcom udało się zidentyfikować dwa źródła powstawania pyłu kosmicznego. Jest on produktem ubocznym wybuchu supernowych typu II bądź powstaje w atmosferach chłodnych gwiazd. Obserwacje pyłu kosmicznego są niezwykle trudne, ponieważ pył nieustannie ewoluuje. Z drugiej jednak strony badanie tych procesów daje wgląd w przemiany zachodzące we wszechświecie. Teraz międzynarodowy zespół z udziałem dr. Mariusza Gromadzkiego odkrył, że pył kosmiczny powstaje prawdopodobnie również w wyniku eksplozji supernowych typu Ia. 

Supernowe typu Ia charakteryzują się tym, że w ich widmie brak linii wodoru i tlenu, za to wykazują silne linie absorpcyjne krzemu. Powiązane są z eksplozjami białych karłów w układzie podwójnym. Badania trwały ponad trzy lata. W tym czasie badacze przyglądali się dokładnie supernowej SN 2018evt.   

Do przeprowadzenia obserwacji użyto kilku teleskopów umiejscowionych w różnych miejscach globu. Głównym instrumentem był 3.54-metrowy teleskop NTT znajdujący się w Europejskim Obserwatorium Południowym (ESO) na wzgórzu La Silla w Chile.