NGC 1055 - galaktyka na krawędzi
Ten kolorowy pas gwiazd, gazu i pyłu to galaktyka spiralna o nazwie NGC 1055. Została sfotografowana przez należący do ESO teleskop VLT. Uważa się, iż ta duża galaktyka ma do 15 proc. większą średnicę niż Droga Mleczna. NGC 1055 wydaje się nie mieć ramion spiralnych charakterystycznych dla tego typu galaktyk, ponieważ patrzymy na jej krawędź. Wykazuje dodatkowo dziwne zawirowania w swojej strukturze, które prawdopodobnie zostały spowodowane interakcjami z dużą sąsiadującą galaktyką.
Spiralne galaktyki rozmieszczone są we wszechświecie we wszystkich możliwych kątach orientacji względem Ziemi. Możemy je widzieć "z góry" - dobrym przykładem jest galaktyka NGC 1232 w kształcie wiru. Tego typu orientacja ukazuje rozciągające się ramiona i jasne jądro w pięknych szczegółach, ale utrudnia wyobrażenie sobie trójwymiarowego kształtu.Widzimy inne galaktyki, jak NGC 3521, pod kątem. Te nachylone obiekty ujawniają już trochę swojej trójwymiarowej struktury ramion spiralnych, ale pełne zrozumienie kształtu galaktyki spiralnej wymaga jej ustawienia krawędzią - tak jak w przypadku NGC 1055.Patrząc na krawędź ("z boku") można uzyskać ogólny pogląd o tym, w jaki sposób gwiazdy - zarówno pasma gwiazdotwórcze, jak i starsze populacje - są rozmieszczone w galaktyce, a także o "wysokości" względnie płaskiego dysku i upakowanego gwiazdami jądra. Materia ciągnie się daleko od oślepiającej jasności samej płaszczyzny galaktyki, stając się bardziej wyraźna do obserwacji na tle ciemnego tła kosmosu.Tego rodzaju perspektywa pozwala astronomom także na badania ogólnego kształtu rozległego dysku galaktyki i jej własności. Jednym z przykładów są zawirowania, które widzimy w NGC 1055. Galaktyka posiada obszary o dziwnym zakręceniu i nieładzie w dysku, prawdopodobnie spowodowane oddziaływaniami z pobliską galaktyką (eso0319). Te zawirowania są widoczne na zdjęciu; dysk NGC 1055 jest nieco nachylony i wydaje się, że faluje przez jądro.NGC 1055 znajduje się około 55 milionów lat świetlnych od nas w kierunku gwiazdozbioru Wieloryba. Zdjęcie wykonano przy pomocy instrumentu FOcal Reducer and low dispersion Spectrograph 2 (FORS2) zamontowanego na Teleskopie Głównym nr 1 (Antu) wchodzącym w skład VLT, w Obserwatorium Paranal w Chile. Uzyskano je w ramach programu Kosmicznych Klejnotów ESO (ESO’s Cosmic Gems), inicjatywy promocyjnej, w ramach której powstają zdjęcia ciekawych, intrygujących lub wizualnie atrakcyjnych obiektów uzyskane przy pomocy teleskopów ESO dla celów edukacyjnych i popularyzacji nauki.
