Nikotyna pomaga komórkom raka płuc atakować mózg
Chociaż nikotyna nie jest rakotwórcza, uważa się ją w dużej mierze za odpowiedzialną za uzależnienie od papierosów. Substancja ta jest kluczowym składnikiem wielu produktów mających pomóc rzucić palenie - m.in. plastrów nikotynowych. Nowe badania wskazują, że nikotyna może być znacznie bardziej szkodliwa niż wcześniej sądzono, gdyż pomaga w transporcie komórek nowotworowych z płuc do mózgu.
Uważa się, że u 40 proc. osób chorujących na nowotwór płuc rozwija się pewna forma przerzutów, w wyniku których komórki rakowe odgrywają się od guza pierwotnego i przemieszczają wraz z krwią do innych narządów. Około 90 proc. zgonów z powodu raka płuc przypisuje się bezpośrednio przerzutom - jednym z najczęstszych jest przerzutowy rak mózgu.
Wyniki opublikowane w "Journal of Experimental Medicine" rzucają nowe światło na mechanizmy tych procesów. Naukowcy przebadali 281 pacjentów z rakiem płuc, od razu zauważając, że rak mózgu był częstszy wśród osób palących papierosy. Biorąc pod uwagę, że nikotyna jest w stanie przekroczyć barierę krew-mózg, naukowcy postawili hipotezę, że związek ten jest w jakiś sposób zaangażowany w promowanie metastazy (czyli tworzenia przerzutów).
Dalsza analiza wykazała, że nikotyna wiąże się z receptorami na powierzchni mikrogleju, rodzaju komórek odpornościowych w mózgu. To powoduje, że mikroglej zmienia się z tzw. formy M1 - która niszczy guzy - w alternatywną formę znaną jako M2 wspierającą wzrost nowotworów poprzez hamowanie odpowiedzi immunologicznej.
Badając guzy mózgu myszy, naukowcy odkryli, że zawierają one dużą liczbę komórek mikrogleju M2 i stosunkowo niewiele mikrogleju M1. Wyciągnięto wnioski, że nikotyna pomaga w rozprzestrzenianiu się komórek nowotworowych z płuc do mózgu. Jest jednak szansa na zahamowanie tych transformacji. Naukowcy zidentyfikowali związek między partenolidem, który zapobiega przekształcaniu się mikrogleju w formę M2. Kiedy myszy leczono tą substancją, nie doszło u nich do przerzutów z płuc do mózgu, co wskazuje na to, że udało się przeciwdziałać działaniu nikotyny.
Partenolid (PN) to substancja pochodzenia naturalnego, izolowana pierwotnie z rośliny o nazwie Złocień maruna (Tanaceum parthenium). Należy do grupy tzw. seskwiterpenowych laktonów.
