Teleskop Hubble’a obserwuje wyrzuty materii z jowiszowego księżyca Europa
Badania przeprowadzone za pomocą instrumentów naukowych na pokładzie Kosmicznego Teleskopu Hubble’a pozwoliły na zidentyfikowanie możliwych wyrzutów materii wydostającej się z powierzchni Europy, księżyca krążącego wokół Jowisza.
W Układzie Słonecznym znajdują się dwa obiekty, których budowa i rejestrowana aktywność świadczy o istnieniu wszechoceanów pod powierzchnią grubej pokrywy lodowej. Obiektami tymi są księżyce planet gazowych Jowisza i Saturna – Europa oraz Enceladus.
Nowe odkrycie
Najnowsza publikacja opisująca nowe odkrycia teleskopu Hubble’a, opublikowana w "Astrophysical Journal Letters", zawiera podsumowanie obserwacji Europy z roku 2016, w ramach których zidentyfikowano prawdopodobny obłok materiału wyrzuconego z powierzchni księżyca. Co więcej, źródło znajdowało się w tym samym miejscu, w którym Hubble zarejestrował możliwy pióropusz gazów w 2014 roku. Obrazy te stanowią dowód na to, że strumienie materii pochodzących z Europy mogą być prawdziwym zjawiskiem, które pojawia się w nieregularnych odstępach czasu w tym samym regionie na powierzchni księżyca.
Nowe zdjęcia chmury gazów wskazują, że mogła ona wznosić się na wysokość około 100 kilometrów ponad powierzchnię Europy, podczas gdy szacowana w 2014 roku wysokość wynosiła zaledwie około 50 kilometrów. Analogiczne zjawisko zarejestrowane na Enceladusie, księżycu Saturna, wykazywało korelację pomiędzy źródłami wyrzutów materii, a występującymi w tym samym regionie anomaliami termicznymi powierzchni. W przypadku obserwowanych wyrzutów na księżycu Jowisza również przeprowadzono podobną analizę, która ujawniła, że oba miejsca istotnie pokrywają się z regionami wykazującym wyższe temperatury. Dodatkowo są to miejsca, które zawierają struktury, które wydają się być pęknięciami w lodowej skorupie Europy. Naukowcy przypuszczają, że podobnie jak na Enceladusie może to być dowód, że woda wydobywa się z wnętrza księżyca, gdzie powinna znajdować się w stanie płynnym.
Według zespołu analitycznego naukowców, jeśli istotnie zachodzi korelacja pomiędzy plamami ciepła oraz pióropuszami gazów, może to oznaczać, że woda wydobywająca się spod skorupy lodowej księżyca ogrzewa otaczającą powierzchnię. Inną możliwością jest to, że woda wyrzucana w strumieniu materii opada na powierzchnię jako drobna mgła, zmieniając strukturę powierzchni i umożliwiając utrzymanie ciepła w większym stopniu niż otaczający krajobraz.
Obserwacje Teleskopu Hubble’a
W obu kampaniach obserwacyjnych, przeprowadzonych w 2014 i 2016 roku, zespół wykorzystał możliwości spektrograficzne Kosmicznego Teleskopu Hubble’a do wykrywania strumieni gazów wyrzucanych z Europy w zakresie światła ultrafioletowego. Kiedy księżyc ten przechodzi przed tarczą Jowisza, wszelkie cechy atmosferyczne wokół krawędzi Europy wpływają na światło Jowisza, dzięki czemu Hubble może zidentyfikować charakterystyczne zmiany, wywołane obecnością chmury gazu. Kosmiczny Teleskop Hubble’a nadal jest wykorzystywany do monitorowania Europy w celu uzyskania materiału wskazującego na istnienie nowych kandydatów na pióropusze gazów. Większa ilość zebranych informacji potencjalnie może również przynieść odpowiedź na to jak często zjawiska tego typu mają miejsce.
Dokładniejsze badania mogą mieć miejsce po rozpoczęciu misji Europa Clipper, planowanej obecnie przez NASA na początek następnej dekady, ponieważ pojazd ten wyposażony zostanie w zestaw instrumentów badawczych, pozwalających mu na szczegółowe badanie tego księżyca Jowisza. Co więcej, jednym z urządzeń będzie kamera pracująca w spektrum ultrafioletu, umożliwiająca rejestrowanie obrazów w tym samym zakresie co kamera UV teleskopu Hubble’a, jednak ze znacznie mniejszego dystansu.
