WASP-107b - najbardziej puszysta egzoplaneta, jaką znamy
Masa rdzenia egzoplanety WASP-107b jest znacznie niższa do tego, co było konieczne do powstania Jowisza czy Saturna, gazowych olbrzymów z Układu Słonecznego. To intrygujące odkrycie sugeruje, że tego typu planety tworzą się znacznie łatwiej niż do tej pory sądzono.
Zespół naukowców z Instytutu Badań nad Egzoplanetami (iREx) Université de Montréal por kierownictwem Caroline Piaulet odkrył, że gazowe olbrzymy tworzą się o wiele łatwiej niż wcześniej sądzono.
Planeta WASP-107b została odkryta w 2017 r. Okrąża gwiazdę WASP-107 w gwiazdozbiorze Panny, oddaloną od nas o ok. 212 lat świetlnych. Niezwykłe w WASP-107b jest to, że znajduje się wyjątkowo blisko gwiazdy macierzystej. Jak blisko? Szacunki wskazują, że aż 16 razy bliżej niż Ziemia od Słońca. WASP-107b jest duża jak Jowisz, ale 10 razy lżejsza. Astronomowie nazwali ją planetą "supernadmuchaną".
Uczeni po raz pierwszy wykorzystali obserwacje WASP-107 uzyskane w Obserwatorium Kecka na Hawajach do dokładniejszej oceny masy planety. Zastosowali oni metodę prędkości radialnej, która pozwala naukowcom na określenie masy planety poprzez obserwację ruchu wahadłowego gwiazdy macierzystej spowodowanego przyciąganiem grawitacyjnym planety. Stwierdzili, że masa WASP-107b jest około jednej dziesiątej masy Jowisza, czyli około 30 razy większa od masy Ziemi.
Analizując najbardziej prawdopodobną strukturę wewnętrzną planety, uczeni doszli do zaskakującego wniosku: przy tak niskiej gęstości, planeta musi mieć stały rdzeń nie więcej niż 4-5 gęstszy od Ziemi. Oznacza to, że ponad 85 proc. jej masy zawarte jest w grubej warstwie gazu otaczającej ten rdzeń. Dla porównania, tylko 5-15 proc. Neptuna, który ma podobną masę jak WASP-107b, stanowi jego warstwa gazowa.
Planety tworzą z chmur pyłu i gazu, które otaczają młodą gwiazdę - tzw. dysk protoplanetarny. Klasyczne modele formowania się gazowych olbrzymów oparte są na Jowiszu i Saturnie. W nich stały rdzeń, co najmniej 10 razy masywniejszy od Ziemi, jest potrzebny do zgromadzenia dużej ilości gazu, zanim dysk się rozproszy. Bez masywnego rdzenia, gazowe olbrzymy nie były w stanie przekroczyć krytycznego progu niezbędnego do utrzymania swoich dużych warstw gazu.
Jak zatem wytłumaczyć istnienie WASP-107b? Tego jeszcze nie wiadomo. Obserwacje układu WASP-107 wskazują na istnienie kolejnej planety - WASP-107c - o masie około jednej trzeciej masy Jowisza, znacznie większej niż WASP-107b. Więcej informacji o układzie planetarnym WASP-107 powinien dostarczyć nam Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba, który ma zostać wystrzelony w tym roku.
