Co to jest meteotsunami?

Tsunami to fale na oceanach wywołane podmorskim trzęsieniem ziemi, wybuchem wulkanu lub upadkiem meteorytu. Nie mają nic wspólnego z pogodą. Dlaczego więc nowo zaobserwowane zjawisko nazwano meteotsunami?

Jeden z najbardziej charakterystycznych przypadków pojawienia się tego niecodziennego zjawiska miał miejsce w listopadzie 2009 roku. W północne wybrzeże australijskiej Tasmanii niespodziewanie uderzyły wysokie fale, które wdzierały się w głąb lądu i zatapiały wszystko, co stanęło im na drodze. Najbardziej ucierpiały miejscowości Stanley, Port Sorell i Bridport, skąd strażacy odebrali najwięcej wezwań od przerażonych mieszkańców.

Zjawisko to nazywane jest meteorologicznym tsunami. Z wyglądu praktycznie niczym nie różni się od zwykłego tsunami. Różnica polega natomiast w przyczynie powstawania tego zjawiska. Zwykłe tsunami jest najczęściej efektem potężnego podmorskiego trzęsienia ziemi. Natomiast meteotsunami powstaje, gdy nad morzem z dużą prędkością przechodzi bardzo głęboki niż. Pojawiają się wysokie fale sztormowe, które z charakterystyczną częstotliwością docierają do wybrzeża, a następnie powracają do źródła i znów zmierzają ku wybrzeżu.

Wygląda to tak, jakbyśmy przechylali pełną wody miskę raz w jedną stronę, a raz w drugą. Tworzące się fale odbijałyby się na przemian od obu brzegów jednocześnie zwiększając swoją wysokość. Meteotsunami może trwać zarówno kilka minut, jak i kilka godzin. Uzależnione jest to od aktywności układu niżowego i prędkości jego przemieszczania się. W przypadku północnej Tasmanii fale, które wytworzyły się na Cieśninie Bassa uderzały w ląd przez około 10 minut, po czym całkowicie ustąpiły.

W kilku ostatnich latach informowaliśmy o podobnych zjawiskach na wybrzeżach Indonezji, Republiki Południowej Afryki, Algierii, Bułgarii i Meksyku. Wszędzie tam uderzało meteotsunami powodując spustoszenia i pozostając przez dłuższy czas tajemnicą bez wyjaśnienia. Meteotsunami najczęściej zdarza się w krajach basenu Morza Śródziemnego i na wschodzie Azji.

Najwyższe zmierzone meteotsunami miało wysokość 4,8 metra i uderzyło w wybrzeża Zatoki Nagasaki w Japonii. Wysokość 3-4 metrów osiągnęło natomiast w porcie Longkou w Chinach oraz w porcie Ciutadella w hiszpańskiej Barcelonie. Meteotsunami posiada różne nazwy w zależności od regionu w którym się pojawia. W hiszpańskiej Katalonii nazywane jest rissaga, na Malcie mówi się o milghuba, nad Adriatykiem i na Sycylii we Włoszech o marrobbio, zaś w Japonii o abiki.